Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’da geçen hafta gerçekleştirdiği operasyonun yankıları sürüyor. Bölgedeki Ermenilerin bir kısmı da Ermenistan’a geçmeye devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise bu sıcak gündemin ortasında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne giderek Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüştü.
Peki Azerbaycan’ın son operasyonu bölgede hangi sonuçları doğurdu ve dengeleri nasıl etkileyebilir?
Operasyon nasıl başladı ve gelişti?
Olayların yaşandığı bölge Azeriler tarafından Dağlık Karabağ, Ermeniler tarafından ise Artsakh olarak adlandırılıyor.
Bu bölge, uluslararası alanda Azerbaycan toprağı olarak tanınıyor, ancak bölgenin geniş kesimleri 30 yıldır Ermeni güçlerinin kontrolü altında.
2020 yılındaki 2. Dağlık Karabağ Savaşı, Rusya’nın arabuluculuğunda imzalanan bir ateşkes anlaşmasıyla sona ermişti.
Ancak bölgedeki gerilim sona ermedi.
Azerbaycan 19 Eylül’de Dağlık Karabağ’da ‘terörle mücadele’ operasyonu başlattığını duyurdu, bölgedeki Ermeni güçlere teslim olmaları ve ‘yasa dışı rejime’ son vermeleri çağrısı yaptı.
Azeri Savunma Bakanlığı, Dağlık Karabağ’daki Ermeni güçlerini Azeri Ordusu mevzilerini ‘sistematik top ateşine tutmakla’ suçladı.
Ermenistan Savunma Bakanlığı ise, Ermenilerin ateş açtığı iddiasının gerçeklerle bağdaşmadığını söyledi.
Dağlık Karabağ’daki Ermeni güçler, Azerbaycan’ın askeri operasyon başlatmasından 24 saat sonra ateşkesi kabul etti.
BBC Türkçe’ye konuşan Oxford Üniversitesi’nin Rusya ve Doğu Avrupa Çalışmaları bölümü öğretim üyesi Dr. Leyla Aliyeva, “Azerbaycan’ın, 2020’deki savaşı bitiren anlaşma kapsamındaki Dağlık Karabağ’ın silahsızlanması gibi maddelerin hayata geçmemesi üzerine bu operasyonu başlattığını” söylüyor.
Aslında 2020’den sonra da dönem dönem bölgede gerginlikler yaşandı.
BBC Türkçe’nin görüştüğü, Ermenistan’ın başkenti Erivan’daki düşünce kuruluşu Bölgesel Çalışmalar Merkezi’nin (RSC) direktörü Richard Giragosian da, “2020’den sonra savaşın aslında tam olarak bitmediğini, Azerbaycan’ın son operasyonunun da Azerbaycan açısından Dağlık Karabağ’ı kontrol altına almak amacıyla sürdürdüğü operasyonların bir devamı olduğunu” belirtiyor.
Ermeni siviller nasıl etkilendi?
Operasyon ardından Dağlık Karabağlı bazı Ermeniler, Azerbaycan’ın bir parçası olarak yaşamak istemedikleri ve ‘etnik temizlikten’ korktukları için Ermenistan’a gitmeye başladı.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Dağlık Karabağ’dan gelecek Ermenileri ağırlamaya hazır olduklarını söyledi.
BBC muhabirleri Kathryn Armstrong ve Nataliya Zotova’nın aktardığına göre, 120 bin Ermeni’nin yaşadığı bölgeden ayrılanların sayısı 6500’ü geçmiş durumda.
Reuters haber ajansı, birçok araç konvoyunun Dağlık Karabağ’ın Ermeniler tarafından Stepanakert, Azeriler tarafından ise Hankendi olarak adlandırılan başkentinden, Ermenistan’a geçmek için güneydeki Laçin koridoruna hareket ettiğini aktardı.
Ermenistan Cumartesi günü Birleşmiş Milletler’den Dağlık Karabağ’daki Ermenilerin haklarını gözlemleyecek bir misyon göndermesini istedi ve varlıklarının tehlike altında olduğunu savundu.
Azerbaycan ise bu suçlamayı reddediyor ve bölgedeki Ermenileri, ülkenin eşit yurttaşları olarak yeniden entegre etmek istediğini söylüyor.
Bölgede bulunan, Dağlık Karabağ’daki Ermenilerin akıbetinin belirsiz olduğunu aktaran BBC muhabiri Olga Ivshina, “Azerbaycan’ın BM’ye, Dağlık Karabağlı Ermenilere eşit yurttaş muamelesi yapacağını söylediğini ama şimdi kaderlerinin Azerilerin elinde olduğunu” aktarıyor.
Operasyon Rusya’nın bölgedeki konumunu nasıl etkiledi?
Ermenistan kamuoyunda, son yaşanan süreçte Rusya’ya eleştiriler artarken bazı uzmanlar Rusya’nın yeni dönemde bu bölgedeki ağırlığının azalabileceği görüşünü savunuyor.
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Leyla Aliyeva, “Rusya’nın hem Ermenistan hem de Azerbaycan’da, azınlıklar konusunu kendi etki ve genişleme anlayışı için kullanan ‘kötücül bir aktör’ olarak görüldüğünü” söylüyor.
Richard Giragosian ise Rusya’nın son süreçte etkili bir tavır almamasının sürpriz olmadığını belirtip, bu durumu iki sebeple açıklıyor:
“Birincisi Rusya, Ukrayna’daki başarısız işgali nedeniyle bunalmış ve dikkati dağılmış durumda. İkincisi ise Rusya’nın gücü, iki bin barış gücüyle bölgedeki 2020’deki barış anlaşmasını korumaya ve şartlarını uygulamaya yetmedi ve bunda isteksizdi. Ermenistan, Rusya’nın meselenin çözümünün değil, sorunun parçası haline geldiğini fark etti.”
HABERİN DEVAMINI KAYNAĞI BBC TÜRKÇE‘DEN OKUMAK İÇİN LÜTFEN LİNKİ TIKLAYINIZ
https://www.bbc.com/turkce/articles/c4nvxmlzkeko
