YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Putin’in Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, Avrupa’nın Rus gazından kurtulma çabalarını hızlandırdı ve bu yaz bazı ülkelerde rekor düzeyde güneş enerjisi üretimine yol açtı…
İngiltere merkezli bir kuruluş olan Enerji ve İklim İstihbarat Birimi (ECIU) tarafından hazırlanan yeni bir rapor, çatı üstü güneş panellerinin altı yılda kendini amorti ettiğini ve temelde üretilen elektriğin ücretsiz olduğu 19 yıllık bir kullanım ömrü bıraktığını ortaya koyuyor. Rapora göre, tüm dünya daha yüksek ve değişken enerji fiyatlarından etkilenirken, güneş enerjisinin, özellikle de çatı tipi güneş enerjisinin, daha hızlı inşa edilerek kullanılması, genel enerji talebini azaltan ev yalıtımının yanı sıra gaza olan talebi azaltmak için en hızlı çözümlerden birini sunuyor. Rapor, Almanya ve Birleşik Krallık örnek alınarak Avrupa’daki enerji fiyat şoku ve düşük karbonlu geçiş üzerine bir analiz sunuyor.
Enerji fiyatları tüm dünyada hızla yükselirken bir yandan da fosil yakıtlara dayalı enerji üretiminin azaltılması gündemde. Kimi ülkeler kömüre dayalı enerji üretiminden aşamalı olarak çekilirken güneş potansiyeli açısından Avrupa’ya göre daha şanslı konumda olan Türkiye ‘yerli’ kaynak olduğu gerekçesiyle kömürlü termik santralleri desteklemeyi sürdürüyor. Ancak yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yapılan çalışmalar giderek artan enerji maliyetleri ve doğa üzerindeki baskıyı azaltacak yeni görüşler ortaya koyuyor.
ÇATI ÜSTÜ GÜNEŞ PANELLERİ İLE 19 YIL ÜCRETSİZ ELEKTRİK MÜMKÜN
İngiltere merkezli Enerji ve İklim İstihbarat Birimi (Energy and Climate Intelligence Unit, (ECIU) tarafından yaptırılan yeni bir çalışma, güneş enerjisi çiftliklerinin batarya depolama ile birleştiğinde sadece dört yıl içinde 66 £/MWh’e mal olacağını ortaya koydu. Bu bataryalar, bir güneş enerjisi çiftliğinin hava karardıktan sonra bile elektrik sağlayabilmesini mümkün kılacağı belirtiliyor. Buna göre çatı üstü güneş panelleri altı yıldan biraz daha uzun bir sürede kendini amorti ediyor ve üretilen elektriğin esasen ücretsiz olduğu 19 yıllık bir kullanım ömrü bırakıyor.
GAZ FİYATLARI ARTINCA AYDA 8 BİN GÜNEŞ PANELİ KURULUYOR
ECIU raporuna göre güneş enerjisi santrallerinin maliyeti MWh (megawatt saat) başına sadece £54’e ulaşırken, mevcut krizden önce öngörüldüğü gibi 2025 yılında gaz santralleri için MWh başına £85’lik bir fiyat ortaya çıkıyor. Krizden bu yana, emtia ticareti yapanların, ‘gün öncesi’ fiyatlarla gaz maliyetini 200 £/MWh’in üzerine çıkardıkları kaydedilen raporda,
“Bakanların daha düşük kaliteli tarım arazilerinde güneş enerjisi kullanımını engelleyeceği yönündeki son spekülasyonlar doğruysa, hanelerin enerji faturaları daha da yüksek hale gelecek. Gaz fiyatlarındaki krizin mesken faturalarını yükseltmesiyle birlikte, Birleşik Krallık’taki tüketiciler sadece ucuz ve güvenli enerji arayışıyla güneş enerjisine olan talepte bir artışa neden oluyor ve ayda 8.000 güneş paneli kurulumu gerçekleşiyor” ifadelerine yer verildi.
EV TİPİ BATARYALAR YATIRIM MALİYETLERİNİ DE DÜŞÜRECEK
Ev tipi bir batarya ile birleştirilmiş çatı üstü güneş panellerinin maliyetlerinin düşeceğine de işaret edilen raporda ilk yatırımın geri ödemesinin dokuz yıldan yedi yıla ineceği, kaydedilerek, bu bataryaların faturaları azalttığı ve bazı elektrikli arabalarda olduğu gibi elektrik kesintileri sırasında bile hanelere elektrik sağladığının altı çiziliyor.
AVRUPA’DA RUS GAZINDAN KURTULMA ÇABALARI HIZLANDI
Enerji ve iklim değişikliği konularında bilinçli tartışmaları destekleyen ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan ECIU’in Uluslararası Analisti Gareth Redmond-King, İngiltere’deki güneş enerjisi hikâyesinin, net sıfır geçişinin arkasındaki küresel ivmenin çok daha büyük bir hikâyesinin parçası olduğuna işaret ederek, “Putin’in Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, Avrupa’nın Rus gazından kurtulma çabalarını hızlandırdı ve bu yaz bazı ülkelerde rekor düzeyde güneş enerjisi üretimine yol açtı ve dünyanın en büyük iki ekonomisi daha ucuz, daha temiz yenilenebilir enerjiler için büyük harcamalar yapıyor. Piyasalar bu patlamayı yönlendiriyor ve tüketiciler büyük kazananlar olabilir” dedi.
GÜNEŞ ENERJİSİ GECELERİ SEVK EDİLEBİLİYOR
Çalışmaya ilişkin hazırlanan rapor, Birleşik Krallık’ta şebeke ölçeğinde güneş enerjisinin, beraberinde batarya depolaması olsun ya da olmasın, gazdan çok daha ucuz olduğunu gösteriyor: “Daha önce, gaz enerjisi ‘sevk edilebilir’ olduğu için tercih ediliyordu ve güç talebi arttığında devreye girebiliyordu ancak şimdi piller güneş enerjisinin geceleri ‘sevk edilmesini’ sağlıyor.”
Rapor, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden önce bile güneş enerjisi ve bataryanın 82 £/MWh ile gaz fiyatlarından daha ucuz olduğunu ve maliyetlerin önümüzdeki yıllarda keskin bir düşüşle 2026’da güneş enerjisi ve depolama için 66 £/MWh’in altına düşeceğini de ortaya koyuyor.
ECIU ANALİSTİ WİLLİAMS: ‘TÜKETİCİLER VE ŞEBEKE İÇİN İYİ BİR HABER’
ECIU Arazi Kullanımı Analisti Matt Williams ise hükümetin büyük ölçekli güneş enerjisi tarlalarına yönelik kısıtlamaları geri çektiğine dikkat çekerek, “Bu tüketiciler ve şebeke için iyi bir haber, çünkü hem faturaları düşürmeye hem de enerji sistemimizi daha esnek hale getirmeye yardımcı olacaklar. Güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynakları, hem artan enerji maliyetleri hem de yüksek gübre fiyatları nedeniyle zor durumda olan çiftçilere de yardımcı olabilir, çünkü çiftlik içi yenilenebilir enerji kaynakları faturaları düşürme konusunda büyük bir potansiyele sahiptir” ifadelerini kullandı.
AVRUPA 2022 YAZINDA ENERJİSİNİN YÜZDE 12’SİNİ GÜNEŞTEN SAĞLADI
Güneş enerjisi kullanımı Avrupa genelinde de artış gösterdi ve 2022 yazında AB’nin enerjisinin yüzde 12’si güneşten sağlandı. Bu oran 2021 yazında yüzde 9 düzeyindeydi. Ayrıca güneş enerjisi üretiminde 18 AB ülkesinde rekor kırıldı. Hollanda’nın enerjisinin yaklaşık dörtte biri, Almanya’nın ise yaklaşık beşte biri güneşten sağlandı. Böylece güneş enerjisi, elektrik üretimi için kullanılan 29 milyar Avroluk gazın yerini aldı.
BEŞ YILDA 200 MİLYAR AVROLUK GAZ MALİYETİ ÖNLENECEK
AB, yenilenebilir enerji hedefini arttırma, temiz teknolojilerin kullanımını kolaylaştırma ve REPowerEU planının gerektirdiği gibi 2030 yenilenebilir enerji hedefini daha önce AB Yeşil Mutabakatı’nda kararlaştırılan yüzde 40’tan yüzde 45’e çıkarma sürecinde. Ember analistleri bunu yapmanın AB’nin gaz ithalatını yarı yarıya azaltacağını ve 2025 ile 2030 yılları arasında toplam 200 milyar Avroluk gaz maliyetini önleyeceğini hesapladı.
GÜNEŞ, 2026’DA DOĞAL GAZI, 2027’DE KÖMÜRÜ GEÇEBİLİR
Uluslararası Enerji Ajansı, dünya genelinde güneş enerjisi kapasitesinin 2026 yılında doğalgazı, 2027 yılında ise kömürü geride bırakarak en büyük tek elektrik üretim kaynağı haline geleceğini tahmin ediyor.
TÜRKİYE’DE KURULU GÜÇTE GÜNEŞİN PAYI YÜZDE 8,35
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre Haziran 2022 sonu itibariyle Türkiye’nin güneş enerjisine dayalı elektrik kurulu gücü, toplam kurulu güç içerisindeki payı yüzde 8,35 düzeyinde.
