Batman’da Ilısu Barajı’nın suları altında kalacak olan Hasankeyf’e bir darbe de Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’ndan geldi. Yüksek Kurul, yeni aldığı bir ilke kararıyla koruma bölge kurullarını by-pass etti. Yeni karara göre, Hasankeyf ile ilgili tasarrufta bulunan Koruma Bölge Kurulu, barajın tamamlanmasını uygun bulmasa dahi, Ilısu Barajı faaliyete geçebilecek.
Aynı durum Allianoi Antik Kenti’nin bulunduğu bölgede inşaa edilen İzmir Yortanlı Barajı için de geçerli olacak. Yapılan değişiklikle, Bölge Koruma Kurulları’nın ‘faaliyete geçmesi uygundur’ kararı beklenmeden, baraj projeleri tamamlanarak hizmete açılabilecek. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, 2010 yılında Baraj Alanlarından Etkilenen Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunması’na ilişkin bir karar almıştı. Kararda, ‘Yapımına başlanmış veya tamamlanmış ancak faaliyete geçmemiş, baraj inşaatlarında, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının ve arkeolojik sit alanlarının korunmasına ilişkin konuların Bilim Komisyonunun çalışma ve önerileri doğrultusunda ilgili koruma bölge kurulunca değerlendirilmesi’ hükmü yer alıyordu.
Kararda ayrıca, ‘Koruma bölge kurulu tarafından barajların tamamlanarak faaliyete geçmesinin uygun bulunması halinde, taşınmaz kültür varlıklarının ve arkeolojik sit alanlarının korunmasına ilişkin önerilerin, Bilim Komisyonunun önerileri doğrultusunda hazırlanan projelerin değerlendirilmek üzere koruma bölge kuruluna sunulmasına, koruma bölge kurulunun alacağı karar doğrultusunda korumaya ilişkin uygulamaların ivedilikle gerçekleştirilmesine’ ifadeleri bulunuyordu.
KARARA İHTİYAÇ DUYULDU
Yüksek Kurul, 10 Nisan 2012’de yeniden toplanarak, bu kararını iptal etti ve yeni bir ilke kararı aldı. Kararda, ‘Türkiye’deki su kaynaklarının doğru ve yerinde kullanılması için yapımı zorunlu görülen baraj alanları içinde kalan taşınmaz kültür varlıklarının ve arkeolojik sit alanlarının koruma ve kullanma koşulları ile ilgili yeni bir ilke kararına ihtiyaç duyulmuştur.’ denildi.
Bu kararda, yapımına başlanmış veya yapımı tamamlanmış ancak faaliyete geçmemiş, inşaata başlandığı aşamada alanında korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanları bulunan baraj inşaatlarında, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının ve arkeolojik sit alanlarının korunmasına ilişkin konuların ilgili koruma bölge kurulunca değerlendirilmesi hükmüne yer verildi. Ancak, baraj projelerinin hizmete girebilmesi için zorunlu olan ve Koruma Bölge Kurulları’nca verilen ‘faaliyete geçmesi uygundur’ kararı, yeni düzenlemeden çıkarılarak by pass edildi. (Volkan YANARDAĞ / Akşam)
