Jenner-Çiçek Aşısı… Siz okuyucularımın isteği üzerine bu gün Doktor Jenner ve çiçek aşısından söz etmek istiyorum.
Bir çok insan ineklerdeki çiçek hastalığına tanıklık etti ‘inek sağan kadınlarda çiçek hastalığı olmaz’ dedikoduları yayılmaya başladığında; dedikodulara bilimle uğraşanlar önem vermedi. Rivayetleri bilimselleştirmeyi düşünen birini beklemek genelde olanaksızdır. Konuşulanların savsatadan başka bir şey olmadığı kabul edildi.
Jenner da onlardan biriydi.. Bir rastlantı olmasaydı bu olaylardan yola çıkarak araştırma yapmayı o da düşünemezdi.
Jenner Sodbury’de ustasının yanında çalışmalarını sürdürürken bir gün, yanlarına gelişme çağında. geveze bir köylü kızı geldi. Kız gevezelik ederken bir zamanlar ineklerden çiçek hastalığı aldığını söyledi. ‘ben çiçek hastalığını bir daha geçirmem daha önce ineklerden aldım’ sözleri Jenner’i bu yolda araştırma yapmaya itti. Bilimle uğraşan arkadaşları onun bu konuda çalışmaya başlamasını komik ve saçma buldular, vazgeçmesini istediler. Deli olduğunu düşündüklerini defalarca yüzüne söylediler…
Arkadaşlarıyla bütün ilişkilerinin bozulmasına dayanamayan Jenner durumu John Hunter’la paylaştı. ‘derhal dene, çalış; kimseye aldırma. Düşünce senin’ dedi.
John Hunter’dan aldığı bu desteğe rağmen; arkadaşlarının baskılarına, alaylarına dayanamayıp şehri terk etti. Bir köye yerleşti. Yirmi yıla yakın bir zaman sadece kendini bu konuya odakladı. Sonunda yapması gerekeni yaptı. Bir aşı buldu. Ama aşının hiç bir geçerliliği yoktu. Sadece kendi çocuklarını aşıladı, hem de birkaç kez.. 1775 yılında bulduğu aşının ne olduğunu biliyordu, ne yazık ki açıklama cesareti yoktu. Ancak uzun bir makale ile 1778de yayımlayabildi.
O Londra’ya dönüp de arkadaşlarına aşıyı anlattığında karikatürlere konu oldu, deli diye isimlendirildi. Bir çok kişi arkadaşlığını zaten çok önceden kesmişti. Bilimde saçmalık olmaz diye karşısına dikiliyorlardı. O ise ısrarcıydı. ‘İnsanları Hayvanlaştırmaya Çalışan Adam’ unvanı üzerine yapıştırıldığı için tekrar araştırmalarını yaptığı köyüne dönmek zorunda kaldı. Köylülerden bazıları aşıdan umut beklediler. Ona inandılar. İnananlar sanki yeni bir dinin müritleri gibi algılanıp halk tarafından hırpalanınca onlar da inançlarını gizlediler.
Cesaretli iki İngiliz kadın: Kontes Berkeley ve Lady Ducie çocuklarını aşılatınca işler değişti. Birden dikkatler aşının üzerine döndü. İnanmayanlar inanmaya güvenmeyenler güvenmeye başladı. İnsanların buluşu Jenner’in elinden almaya kalkıştıkları da doğrudur. Yeni aşıya sahiplenmek olanaksızdı. Yirmi yılı geçen bir emek ve harcanan bir ömür vardı. Bu olanaksızdı. Jenner sonunda saygınlık ve şöhret kazandı. Alkışı topladı. Onu Londra’ya davet ettiler. Lüks bir yaşam bol para sundular, ama o kırgındı. Asla dönmedi.
‘10.000 altın kazanmak önemli bir şey olabilir, ama ben ömrümün ilkbaharını vadilerde geçirdim. Sonbaharımda şöhret ve servet peşinde koşmak niyetinde değilim. Yirmi kez Akademilerin kapısını çaldım. Ben vadi ve kır adamıyım, bunu siz söylediniz’ dedi, araştırmalarını yaptığı köyden ayrılmadı.
Yazarın diğer çalışmaları için: www.filiztosyali.com
________________
AÇIK GAZETE: Küçük bir rahatsızlık dolayısıyla bir süre hastanede kalan değerli yazarımıza Açık Gazete olarak büyük geçmiş olsun diyoruz.
