100 binden fazla Japon asıllı Amerikan vatandaşının kamplardan kurtarılmasını sağlayan eylemci Tsutsumi, ABD Anayasa Yüksek Mahkemesi’nce haklı bulunmuştu.
İnsanhakları mücadelesi tarihinde yıldızı parlayan bir isim, sonsuza göçtü. Japon asıllı Bayan Mitsuye Tsutsumi önceki gün, 85 yaşındayken, Illinois Eyaleti’nde öldü.
Pearl Harbour baskınından hemen sonra, toplama kamplarına alınan 100 bin civarında Japon asıllı Amerikan vatandaşı, tecritten ve mutlak bir ölümden kurtulmayı ona borçluydu. Mitsuye Tsutsumi’nin, kendisinin de aralarında olduğu Japon tutukluları kurtarmak için 1942’de başlattığı direniş, Federal Anayasa Yüksek Mahkemesi’nce o tarihte haklı bulunmuştu.
“Endo” Japon adıyla tanınan Mitsuye, 1920’de California’nın Sacramento kentinde doğmuş, üniversite eğitimi aldığı sırada patlak veren 2.Dünya Savaşı’nda Utah çölünde kurulmuş bir toplama kampına ailesiyle birlikte konulmuştu. Endo’nun hukuk savaşımı ve pasif eylemciliği Utah’daki kampta başlamış, buradan ABD’de Japonlar için kurulmuş olan 30’a yakın öteki kampa sıçramıştı. Sonunda, Amerikan Anayasası’na göre hangi etnik ve ulusal kimlikten gelirse gelsin, her ABD vatandaşının eşit haklara sahip olduğu ilkesine dayanan direnişi haklı bulunmuş, kampa alınan Japonlar serbest kalmışlardı.
ABD’li Japonların Mahatma Gandi’si sayılacak Bayan Tsutsumi, bu direnişle ünlendikten sonra, Chicago’ya yerleşmiş ve burada, sessiz bir yaşam içinde yıllarını geçirmiş bulunuyordu.
Chicago’lu Japonlar ve azınlık etnik gurupların, Bayan Tsutsumi için önümüzdeki Cumartesi günü büyük çaplı bir cenaze töreni düzenlemek hazırlığında bulundukları öğrenildi.
