Günün ilk saatlerinde Olympia’da 500 metreyi bulan sandık kuyruğu oluştu. Londra ve Londra’da kayıtlı olup gümrüklerde pazar akşamı itibariyle 27 bin 656 seçmen oy kullandı. Böylece Londra’da oy kullanma oranı yüzde 33.8 olarak gerçekleşmiş oldu. Bunun anlamı da üç seçmenden birisi sandığa gitti…
Türkiye’nin Londra Başkonsolosu Erhan Yorulmazlar Britanya’da 81 bin 643’ü Londra’da, 2 bin 915’i Edinburg’da olmak üzere 84 bin 558 kayıtlı seçmen bulunduğunu açıklamıştı. Başkonsolos Yorulmazlar ayrıca oyların sayılmasındaki kaygıları yersiz bulduğunu söylemişti.
CHP, HDP VE AKP’DEN TAŞIMA HİZMETİ
Başkonsolosluk’un seçim sandıklarını Londra’nın uzak köşesi Olympia’ya kurması dernekler ve basın tarafından eleştirilmişti. Seçmenlerin sandığa kolay gidebilmesi için Başkonsolosluk herhangi bir hizmet sunmayınca yine Londra’daki siyasi parti seçim koordinasyonları kendi olanaklarıyla ulaşımı sağlamaya çalıştı.
OY KULLANAMAYANLAR OLDU
Sandığa gidip seçim kütüğünde adının yer almadığını gören ve adı olup da adresi ve oy kullanılacak sandık sürpriz bir şekilde Fransa, Almanya hatta Kenya’da bile görünen seçmenler oy kullanamadan geri döndüler. Oy kullanamayan seçmenlerin tepkisi ise oylama alanında zaman zaman gerginliğe neden oldu.
***
Seçmen neler dedi?
Sefer Bilgiç: (Cafe sahibi): Londra’da oy kullanmanın yalnızca haftasonu ve 2 günle sınırlandırılması yanlış bir karardı. Haftasonu çalışmak zorunda olan seçmeni düşünmeleri gerekirdi. Bu nedenle oy kullanmaya gidemedim. Üzgünüm…
Arif Bektaş (Gazeteci): Daha önce kayıt yaptırmasına rağmen kaydı çıkmayan, Berlin, Paris hatta Kenya’da kaydı çıkanlar oldu. Başkonsolosun oturduğu masaya vurup benim oyumu ne yaptınız diyenler vardı. Dün 300 ve bugün de 600 civarında kayıtsız çıktı… Bir de aynı anda kayıt yaptıran karı koca ya da arkadaşın birisininki kayıtlarda cıkmadı. Buna da çok tepki vardı…
Dicle Sertkaya (Serbest meslek): Olimpia’ya daha bir km kala ilk olarak yağmur altında ıslanmış insanların oluşturduğu, uzunluğu bir km bulan bir kuyruk dikkatimizi çekti. Kuyruk dediysem öyle tek-tek diziliş de değil… en az 5-6 seçmen yan yana! Sandıkların olduğu salona girince doğrusu hemen dışarıdaki yoğunluk ve eziyetin tam tersi bir rahatlık ve telaşsızlık hali dikkatimizi çekti. O tempo ile gidecek olsalar akşam 19’a kadar kuyruğun erimesinin imkansız olduğunu elinde telsiz ile dolaşan görevlilerden birkaçına söyledim. Sonra, konuştuğum görevlilerden birinin asansörde yanımda durduğunu farketince kaygımı tekrarladım, “Mesajınız alınmıştır, dışardaki kuyruğa müdahale etmeye gidiyorum” dedi.
Mehmet Ali Tekok (Eğitmen): Şimdi Londra’daki sandık şikayetleri koskoca Almanya’dan çok çıkacaktır. Nedeni basit. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sandığa gidip de Recep Tayyip Erdoğan’a yüzde 77.7 hayır diyen Londra’daki seçmen cezalandırıldı. Seçmen kütüğe ya kayıt edilmedi ya da adresi Kenya’da gösterildi… Zaten seçim yerinin toplumdan uzak olması da kötü niyetten. Akla başka bir şey gelmiyor. Sizin geliyor mu?
Adının yazılmasını istemeyen bir seçmen: Seçimden önce, burada oy kullanabilmek için, bir arkadaşımla birlikte Türkiye’deki adres kaydımızı Londra’ya aldırmak için aynı belgelerle konsolosluğa başvurduk. Bir hafta sonra konsolosluktan, arkadaşımın işleminin yapıldığını fakat benim belgemin eksik olduğunu belirten mektup geldi. Ben de belgelerimin eksik olmadığından emin olduğumu belirttim ve ertesi gün de çağrı merkezleri kanalıyla Ankara’ya konsolosluk hakkında şikayet kaydı bıraktım. 3-4 gün sonra konsolosluktan aradılar ve işlemlerimin yapıldığını söylediler. Ayrıca şikayet kaydı bırakmama gerek olmadığını söyleyerek sitem ettiler. Sanırım nüfustaki yazılı doğum yerimi sevmemişlerdi…
***
CHP İngiltere’den tepki: Usule uyulmadı
CHP İngiltere Birliği Başkanı Suna Akartuna’da Olympia’daki oylamada sandıktaki seçmenin karşılaştığı sorunlar ve usulsüzlüklerin YSK iletilmek üzere tutanak tutularak rapor edildiğini belirterek “CHP İngiltere Birliği olarak takipçi olacağız” dedi.
Akartuna’nın açıklamaası aynen şöyle:
“Genelde huzur içinde ve Londra genelinde resmi olmayan bilgilere göre 24,156 oy Edinburg da 741 seçmenin oy kullandığı seçimde ne yazık ki aşağıda belirtilen konularda sorunlar yaşanmıştır.
1. Oy kullanabilmek için geçerli kimlik belgeleri açısından sandıklar arasında farklı uygulamalar oldu. Bazı sandık başkanları bu konudaki genelgelere başvurma gereği duymadan kişisel insiyatiflerini kullanarak geçerli kimlik belgesi olmadan oy kullanımlarına fırsat vererek haksızlıklara yol açtılar. Yurt dışında oy kullanma sadece T.C. kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı ve pasaport ibrazı ile gerçekleşebilmektedir. Eğer bu belgelerde kimlik numarası yazmıyorsa üstünde kimlik numarası bulunan ek bir kimlik belgesi veya resmi onaylı nüfus kayıt örneğinin ibrazı şartı aranması zorunludur. Ancak bu konuda sandık başkanlarının bilgi yetersizliği kimlik tespitlerinin uygulamalarında bütünlük sağlanamamasına ve dolayısıyla haksızlıklara yol açmıştır.
2. Diğer çok önemli ve bir çok itiraza konu olan durum da adres kayıtları konusunda yaşananalar olmuştur. Oy kullanmadan önce Yüksek Seçim kuruluna ait seçim sistemine girilerek vatandaşların hangi seçim kütüğüne kayıtlı olduğu ve daha önce oy kullanıp kullanmadıkların tesbiti sırasında birçok vatandaşımızın daha önce hiç bulunmadıkları ülke ve şehirlerde kayıtlı oldukları görülmüş bu da oy kullanamamalarına neden olmuştur. Bazı vatandaşlarımız da daha seçmen kütüğünde kayıtlı olabilmek için gereken adres beyanları zamanında yapmalarına rağmen Londra seçmen kütüğüne kayıtlı olmadıkları görülerek oy kullandırılmamışlardır. Sayıları oldukça çok olan bu vatandaşlara sorunun çözülmesi konusunda gerekli bilgi ve yönlendirme sunulanamamıştır.
3. Oy kullanımı da sırasında da bir çok usulsüzlüklere rastlanmıştır. Gizli oy ilkesi, oy kullanma konusunda ciddi bir engeli bulunmamasına rağmen bir çok vatandaşımıza yakın akrabaları yardımıyla oy kullandırılmıştır. Bu vatandaşların oy atımı sonrasında sorun olmadan imza atabildikleri de gözlemlenmiştir.
Birçok sandık başkanının kurallara hakim olamayışı ve yetkilerini dahilinde olmaksızın bazı kararlarda insiyatiflerini kullanmaları, yukarıdaki 1 ve 3 numaralı sorunların yaşanmasında büyük rol oynamıştır. 2 numaralı konu başlığı ise YSK nın seçim sistemi veri tabanına olan güveni ciddi bir şekilde zedelemiştir.
Yukarıda kısaca değindiğim hususlar CHP İngiltere Birliği ve ayrıca gönüllü İngiltere Oyları gözlemcileri tarafından da YSK iletilmek üzere tutanak tutularak rapor edilmiştir.
YSK nın yukarıda değinilen sorunları bir an incelemesi ve gereğinin yapılması konusunda CHP İngiltere Birliği olarak takipçi olacağız”
***
Yurtdışı genelinde oy kullanma % 30’u aşabilir
Yurtdışında genelinde gümrükler dışında oy verme işlemi pazar günü sona erdi. Yurtdışındaki seçmenin 33 gümrük kapısındaki oy verme işlemi 7 Haziran tarihine kadar devam edecek.
Yurtdışı oyların 1 milyonu geçmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Türkiye’de sandığa gitme oranı yüzde 74, yurtdışında ise yüzde 12 olarak gerçekleşmişti. 7 Haziran Genel Seçimleri için yurtdışında sandığa gitme oranı şimdiden yüzde 30’u aşması bekleniyor. Yurtdışındaki seçmenin 33 gümrük kapısındaki oy verme işlemi 7 Haziran tarihine kadar devam edecek.
Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) aldığı karar uyarınca 8 Mayıs’ta başlayan yurt dışında oy verme işlemi pazar günü sona erdi. YSK, 7 Haziran’da yapılacak 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için 54 ülkedeki 112 temsilcilikte sandık kurmuştu. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlar, Avrupa’da 57 noktada, diğer ülkelerde ise 55 noktada oy kullandı.
Oy kullananların sayısının 900 bini geçtiği, pazar günkü oylarla birlikte sayının 1 milyonun üzerine çıkacağı tahmin ediliyor. Yurtdışında yaklaşık 2 milyon 867 seçmen bulunuyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminde yaklaşık 231 bin kişi oy kullanmıştı.
Yurtdışında yaşayan seçmenler, Almanya, Avustralya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, İsviçre, KKTC’de 24 gün; ABD’de 16 gün; Norveç’te 10 gün; Romanya’da 4 gün; Bulgaristan, Hollanda, İtalya, Kanada, Suudi arabistan ve Türkmenistan’da 3 gün; Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Bosna Hersek, Cezayir, İsrail, Kazakistan, Kırgızistan, Makedonya, Rusya, Yunanistan’da 2 gün; Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Çek Cumhuriyeti, Çin, Finlandiya, Güney Afrika, Gürcistan, İran, İrlanda, İspanya, İsveç, Japonya, Katar, Kosova, Kuveyt, Lübnan, Macaristan, Mısır, Özbekistan, Polonya, Sudan, Tayland, Ukrayna, Umman, Ürdün, Yeni Zelanda’da bir gün boyunca oy kullandı.
FOTOĞRAFLAR: Arif Bektaş
