YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Kumların altından çıkan binlerce yıllık tarihin üzerine betonun gölgesi düştü. Patara antik kenti yerel seçim öncesi kaçak ve plansız yapılaşmanın kuşatması altında…
Dünyaca ünlü Patara antik kentini de içeren Antalya’nın Kaş ilçesine bağlı Gelemiş Mahallesi’nde yerel seçime iki hafta kala kaçak yapı patlaması yaşanıyor. Yalnızca 2023 yılında 100’den fazla kaçak yapının tespit edildiği Gelemiş’te antik kentin çevresi de plansız ve kaçak yapılarla kuşatılıyor. Yerel seçim ve turizm sezonu öncesi hız kazanan kaçak yapılaşma, Türkiye’nin önemli doğal ve kültürel miras alanlarından biri olan Patara’nın geleceğini tehdit ediyor.
Patara antik kenti, Likya uygarlığına başkentlik yapmış, Akdeniz’in önemli liman kentlerinden biriydi. Kumların altında yatan tarih, 1991 yılından itibaren Akdeniz Üniversitesi tarafından yürütülen arkeolojik kazılarla yüzlerce yıllık uykusundan yavaş yavaş uyandırılıyor. Patara’da tarihi limanın olduğu bölgede ortaya çıkarılan ünlü yol anıtı (Stadiasmus Patarensis), Antalya’nın batı kesimindeki tarihi yerleşimlerin ve coğrafyanın yeniden tanımlanmasına katkı sağladı.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN 2020’Yİ PATARA YILI İLAN ETMİŞTİ
Patara’nın barındırdığı zengin kültürel mirasın daha iyi tanınması ve korunarak geleceğe aktarılması amacıyla 2020 yılı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından “Patara Yılı” ilan edilmişti. Ancak pandemiyle birlikte bölgedeki villa turizmine yönelik talep de artınca plansız ve kaçak yapılaşma da hız kazanmaya başladı.
883 NÜFUSLU KÖYDE 5 YILDA 431 KAÇAK YAPI TESPİT EDİLDİ
Kaş Belediyesi’nin verilerine göre yalnızca 2023 yılı içinde Patara antik kentini de içinde barındıran Gelemiş Mahallesi sınırlarında imar kanuna aykırı ve kaçak olarak inşa edilen 103 yapı tespit edildi. Gelemiş Mahallesi sınırları içinde 2018-2023 arasındaki kaçak yapı sayısı ise 431. Gelemiş Mahallesi’nin 883 kişilik bir nüfusa sahip olduğu düşünülünce kaçak yapı oranının bir hayli yüksek olduğu ortaya çıkıyor.
KAŞ BELEDİYESİNİN KAÇAK YAPILAŞMAYLA İMTİHANI
AKP’li Kaş Belediyesi, ilçe genelinde hızla artan kaçak yapıların yıkılmasıyla ilgili 28 Kasım 2023 tarihinde yıkım ihalesi yapılacağını duyurmuştu. Belediyeden yapılan duyuruda, aralarında Gelemiş Mahallesi’ndeki (Patara) kaçak yapıların da yer aldığı Kaş genelindeki 3719 kaçak yapının yıktırılacağı belirtilmişti. Ancak kaçak yapılarla ilgili yıkım ihalesi, daha önceki dönemlerde olduğu gibi belediye tarafından iptal edilmişti. Kaş genelindeki gerçek rakamın 17 binin üzerinde olduğu öne sürülüyor. Kaş ilçesinin 64 bin nüfusa sahip. Bu oran, ilçede yaşayan her dört kişiye bir kaçak yapı düştüğü anlamına geliyor.
PATARA’DAKİ İMAR DAVASINDA KEŞİF SEÇİM SONRASINA ERTELENDİ
Yerel seçimlere sayılı günler kala Kaş genelinde kaçak inşaatlarda artış gözlenirken Patara da bu yağmadan payını alıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 5 Haziran 2023 tarihinde onayladığı 1/25 bin ölçekli Nazım İmar Planı’nın iptaline yönelik açılan davada 15 Mart 2024 tarihinde yapılacağı açıklanan bilirkişi keşfi de seçim sonrasına ertelenmişti.
PATARA İLE FIRNAZ KOYU ARASI ŞANTİYEYE DÖNDÜ
Patara’da antik kentin doğu yamaçları başta olmak üzere tarihi ve doğal mirası kuşatan kaçak yapılaşma bir türlü önlenemiyor. Tamamı Özel Çevre Koruma (ÖÇK) Bölgesi sınırları içerisinde yer alan Patara ve çevresinde arkeolojik ve doğal sit alanlarının yanı sıra zeytinlikler de bu plansız ve kaçak yapılaşma baskısı altında. Patara antik kenti ile Yalı bölgesi ve Yeşilköy Mahallesi sınırlarındaki Fırnaz Koyu arasında yoğunlaşan yapılaşmayla ilgili denetim yetersizliği seçim öncesi bölgeyi şantiyeye çevirmiş durumda.
KUMLARIN ARASINDAN ÇIKARILAN TARİHE BETONUN GÖLGESİ DÜŞTÜ
Pandemi sürecinde öne çıkan sosyal tatil anlayışı, Fethiye ve Kaş bölgesindeki villa-apart turizmine olan talebi adeta patlattı. Yüksek rakamlarla kiraya verilen villalara bungalov ve ‘tiny-hause’ tarzı yapılar da eklenince Patara ÖÇK Bölgesi sınırlarındaki pek çok yerleşimde plansız ve kaçak yapılaşma hızlandı. Korunan alanların yanı sıra zeytinlikler ve orman arazileri de bu furyadan payına düşeni alıyor. Konuya ilgili görüşüne başvurduğumuz yerel halktan bazıları yapılan bu inşaatların “ihtiyaçtan” kaynaklandığını belirtirken, bazıları ise ranta yönelik olduğu görüşünü savunuyor. Ancak bölgede görünen manzara, yüzlerce yıldır saklı kaldığı kumların altından yavaş yavaş gün yüzüne çıkarılan Patara antik kentinin üzerine betonun gölgesinin düşmeye başladığı gerçeğini değiştirmiyor.
