“Bizim Viking”, otuz beş yıldır tanıdığım arkadaşım Abdullah Gürgün’ ün yeni adı… Kırk yılı aşkın süredir İsveçte yaşayan gazeteci Gürgün’e bu adı Vikinglerle ilgili yaptığı çalışmalar nedeniyle arkadaşı Gürcan Karagöz vermiş. Sonra da bu ad, kulaktam kulağa yayılarak Malmö’ye dek geldi…
Abullah Gürgün, her dönem acar bir gazeteci olmasının ötesinde yaman bir araştırmacıdır. Her gün yeni bir limanda demirlemesi, konulara gözükara bir şekilde dalmasıyla bu adı gerçekten de hak ediyor. Daha yakın bir geçmişte iki kez İsrail ve Filistin’i dolaştı, en kutsal yerleri gezdi, Konuk olduğu Musevi, İsevi, Muhammed’i, Süryani, Ermeni ve Dürzi ailelerin birbirlerine ne denli yakın ve ne denli uzak olduklarını gözlemledi.
Türkiye’ de pek tanınmayan Laponya’yı üç kez dolaştı. Laponya’ nın ilk ve tek teröristiyle röportaj yaptı. İsveç’teki en büyük Türk göçmen topluluğu olan Kulu’luların sosyal yaşantılarını, aile ilişkilerini ve İsveçlilerle evliliklerini inceledi.
İsveç Radyosu ve Televizyonu için hazırladığı Aziz Nesin söyleşilerini ve İsveç basınında Nesin hakkında çıkan ilginç yazıları topladığı ”Aziz Nesin ve İsveç Serüveni” adlı kitabı geçtiğimiz aylarda Türkiye’de yayımladı.
Bülent Ecevit, Mehmet Ali Aybar, Uğur Mumcu, Yılmaz Güney, Ruhi Su, Aşık Nesimi, Mihri Belli, Sevim Belli, Doğu Perinçek, Lütfü Özkök, Zeki Müren, Altan Erbulak, Tanju Okan ve diğer tanınmış kişilerle yaptığı söyleşileri bir kitapta toplama hazırlıklarını sürdürüyor.
Gürgün, başlangıcından bu güne Türk- İsveç ilişkilerinin bilinmeyen ayrıntılarını inceledi. Örneğin, Osmanlı’da beş yıl üç ay mülteci olarak kalan İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın, bir nanörlük belirtisi olarak, üç köpeğinden birine ”Türk” adını verdiğini ve Demirbaş’ı öldüren mermiye “Turkkulan (Türk kurşunu)” dendiğini duymuş muydunuz?
Malmö’de doğan, 17 yaşında İstanbul’a göçen, Müslüman ve Osmanlı yurttaşlığına geçip hariciyeye giren, kısa zamanda Osmanlı Devleti’nin Roterdam Başkonsolosluğuna yükselen ”Osmanlı Vikingi”Ali Nuri Bey’in (Gustaf Nuring) soyunu bulup ortaya çıkaran da Gürgün’dür. Araştırmalarında, Vikinglerle Türk ve Müslümanlar arasında yakın bir akrabalık bağı olduğunu da saptamış.
59 yaşına basan Abdullah Gürgün, şimdilerde, Stockholm Üniversitesinde, Vikingce dilini ve Runik yazısının inceliklerini öğreniyor. İskandinav araştırmacıların okuyamadıkları en eski Runik yazılarını, araştırmacı arkadaşları Turgay Kurum ve Kazım Mirşan’la birlikte, Orhon yazıtlarındaki Göktürk alfabesinden yararlanarak çözmeye çalışıyor.
Yazıyı, Abdullah Gürgün’ ün, Viking tarihinden derlediği hoş bir notla bitirelim:
Vikinglerde, çok belalı ve kelle koltukta bir iş olduğu için kimse kolay kolay kral olmak istemezmiş. Çünkü, Başarısız krala karşı isyan etmek bir hakmış ve başarısız krallar, büyük meydanlarda, halkın gözünün önünde kurban edilirmiş! Bu gelenek Hazar Türklerinde de varmış…
_______________
[email protected]
* Bu yazı, Cumhuriyet Gazetesinin Pazar Yazıları sayfasında da yayımlandı.
