Müzik en büyük tutkularımdandır. Pink Floyd, Rolling Stones, U2, Nirvana, Bob Marley dinlerken kendimden geçer, başka dünyalarda bulurum kendimi. Ama kendi ana dilimde, güzel Türkçemizle dinlediğim müzik kadar hiçbir müzikten tat almam. Zeki Müren, Müzeyyan Senar, Muazzez Abacı, İlhan İrem, Ahmet Kaya dinlerken hele. Kendimi uzayda yürür sanırım. Yerçekimi vız gelir.
Eşitlik ilkelerinin devamlı olarak gasp edildiği bir dünyada yaşıyoruz.
Her insan eşit doğar derler ya. Büyük yalan. Norveç’te ve Mogadişu göçmen kamplarından birinde doğan iki çocuğun eşit doğduğu iddia edilebilir mi? Tabii ikisi de insan. Ama iki çocuk arasındaki fırsat eşitsizliği gözardı edilebilir mi?
Yaşamın her alanında olduğu gibi dil eşitsizliği de var, ki bu insanlığın kanayan yaralarından olan ırkçılık örneğidir.
***
21 Şubat Pazartesi önemli bir gün. Uluslararası Ana Dil Günü. 17 Kasım 1999 yılında UNESCO tarafından ilan edilen bu önemli gün, o tarihten beri her yıl 21 Şubat tarihinde kutlanmaktadır.
Uluslararası Ana Dil Gününün orijini şöyle:
Britanya’nın Hindistan’daki 89 yıllık hakimiyeti 1947 yılında sona erdiğinde İngilizin “böl ve yönet” taktiği devreye girer ve Hint yarımadası 2, sonradan 3 ayrı bağımsız ülkeye ayrılır. Doğu Pakistan bölgesinde hükümetin resmi dil olarak çoğunluğun kullandığı Bengal dilini değil de Urdu dilini seçmesi protestolara yol açar ve polis protestoculara ateş açarak 4 genci öldürür.
Olay 21 Şubat 1952 yılında olmuştu. O yüzden kültür ve dil çeşitliliğinin önemini vurgulamak amacıyla o gün UNESCO tarafından Uluslarası Ana Dil Günü olarak seçildi.
26 Eylül 2001 tarihinde ise Avrupa Birliği tarafından Avrupa Dil Yılı ilan edilmişti. O tarihten itibaren 26 Eylül Avrupa Dil Günü olarak kutlanmaktadır. AB’nin UNESCO Ana Dil Günü kutlaması kararından hemen 2 yıl sonra bu kararı alması dikkat çekicidir.
Niye iki ayrı dil kutlaması? Çünkü Avrupalılar kendi dillerinin diğer dillerden üstün olduğunu vurgulamak istiyorlar. Dolayısıyla kendilerinin diğer milletlerden üstün olduğunu vurgulamayı amaçlıyorlar.
Avrupa Birliği, üyelerinin konuştuğu 24 dili Birliğin resmi dil olarak kabul ediyor. Tabii ki bu ülkelerde yaşayan milyonlarca çok kültürlü toplumlar kendi ana dillerini de kullanıyorlar. Sadece Londra’da 300ü aşkın dil kullanılıyor.
AB kendi dillerinin dışındaki bu dillere nasıl bakıyor? Tepeden tabii. Bazı ülkelerin çağdışı çok dillilik siyasetleri, daha doğrusu siyasetlerinin olmaması buna örnek.
Tabii çok dillilik derken İngilizce, Fransızca, İspanyolca gibi Batı Avrupa dilleridir onların kastettikleri. Türkçe, Bengal dili, Acem dili değil.
Burada şunu da sormak gerekir. Kıbrıslı Türklerin Avrupa Birliği vatandaşı olduğunu savunan AB neden kullandığımız dili, Türkçeyi de resmi dil olarak kabul etmiyor?
Umarım değerli dostum, AB Parlemento Milletvekili Prof. Dr. Niyazi Kızılyürek’in bu konudaki girişimleri meyve verir.
***
UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası Editörü Chris Molesey, ana dilini şu şekilde tanımlıyor: “Rüya gördüğün, düşündüğün, hatta başka dillerdeki düşünceleri bile fark etmeden çevirdiğin dil anadilindir”.
Bizler gibi yıllarca diasporada yaşayanlar için ana dili tanımı biraz sorunlu. Eğitimle uğraşan arkadaşlar bilir. İngiltere’de doğup büyüyen çocuklarımız için ana dilin Türkçe olduğunu iddia etmek zor. Onlara Türkçeyi yabancı dil olarak öğretmenin daha sağlıklı olduğunu yıllarca vurgulayan birçok akademisyenler var.
Konu gayet derin. Yazmakla bitmez. Son olarak şunu da vurgulamam gerekir. Diğer dil veya lehçelere tepeden bakan sadece Avrupalılar değil. Aynı dilin değişik lehçesini konuşanlara karşı da bu tavır görülür. Örneğin kullanmaktan şahsen gurur duyduğum Kıbrıs Türkçesine tepeden bakan Türkiyeli dostlarımız da yok mu?
Her dil önemlidir. Ama ana dilinin ayrı önemi vardır. Kültürümüzün çok önemli bir unsuru olan ana dilimize sahip çıkalım. Özellikle Kıbrıs Türkçesini yaşatmak için her türlü gayreti gösterelim.
