İNGİLTERE’DE LOKUM: Sesli bir gazetede bir işkadını 1980’lerden bu yana lokum işinde olduğunu anlatıyor… İkinci kuşaktan olduğunu belirten işkadını 1980’lerde Türk bakkallarında olsa da İngiliz piyasasında olmadığı savıyla Türkiye’den lokum getirmeye başladığını anlatıyor. Evinin garajında üretmeye başladığı lokumları şimdi pek çok ülkeye ithal ettiğini anlatıyor. Neredeyse gerçek lokumun tarihini kendi girişimiyle başlatan işkadınının Türk lokumunun İngiliz piyasasında olmadığı iddiası külliyen yanlış!
Hanımefendinin başarı hikayesine söylenecek bir şey yok ama Birleşik Krallık’taki Türk damak zevki Türk lokumu taaa 19’uncu yüzyılda tanındığı söylenebilir. İlk Türk lokumu (Turkish Delight) “Rahat Lacoum” markasıyla 1872’de göç eden Yunan asıllı Yahudi David Politi tarafından üstelik 2 asır sonra toplumun yoğunlaşacağı Hackney’de üretilir. “D Politi and Sons Ltd’in” şirketi “10 Manor Road, Hackney, N16 5SE” adresindeki fabrikayı 2011’de özel bacalı olarak inşa ettiği ve şirketin 1987’de ticaretten çekilinceye kadar da üretimi aynı yerde sürdürdüğü biliniyor. David Politi bizim işkadını gibi merdiven altında değil fabrika kurarak işe başlamış yani.
İlk lokumlar ince tahta kutularda ve kâğıt içine yerleştirilmiş portakallı çubuk ya da tahta çatalla birlikte olarak satışa sunulur. Lokum kutuları daha sonra yerini üzerinde üç adet ay yıldız olan silindir kırmızı teneke lokum kutularına bırakır. Politi, lokum üretmek için kurduğu küçük fabrikasında 1911’de lokum karıştırmak için horizantal tek silindirli buharlı makine kullanır. Makine 1978’e kadar çalışır.
Fabrikadaki tuğla bacanın lokumun kaynama sürecinde buharının dışarı atılması için inşa edildiği sanılıyor. Beyaz ve pembe (güllü) olarak lokum türlerine özgü kutularda satılan “Rahat Lacoum” Noel zamanında İngilizler tarafından aranan favori tatlardan olur. Günümüzde “Politi Art” adıyla anılan fabrika binasında cilt yapım atölyeleri, antika ev eşyaları dükkânı bulunuyor. Antika satıcısının arka deposunda ise üzerinde büyük harflerle “Politi” yazılı baca işlevi olmasa da varlığını koruyor.
1950’lerden itibaren Kıbrıslı Türk toplum üyesi bakkallarda Kıbrıs’tan getirilen lokumlar da satılır. 1980 ve sonrasında Türkiyeli toplumun süpermarket sektöründe yoğunlaşmasıyla lokumlar Türkiye’den de getirilmeye başlanır.
İLK MİLLETVEKİLİ: İngiltere’de ilk Türk kökenli milletvekili Feryal Demirci Clark değildir! Demirci Clark Türkiye kökenli ilk milletvekilidir. Politikada ilk bilinen Türk ismi olarak babası Kıbrıs Türk ve annesi İrlandalı olan Richard Hickmet’e rastlıyoruz. Paris’te Sorbonne’da da okuyan Hickmet 1978-83 arasında Wandsworth Belediye Meclisi üyeliği yapar. 1983-87 döneminde de Muhafazakâr Milletvekili olarak parlamentoda yer alır.
TOPLUM NÜFUSU: En bayıldığım yanlış da toplum nüfusuna ilişkin atmasyonlardır. Büyükelçilik ve temsilcilik başta olmak üzere toplumdaki derneklere göre toplumun nüfusu yarım milyondur! İngiltere Türk Dernekleri Konseyi bir kongresinde toplumun nüfusunu saptamak için KKTC’den destek isteyip araştırma yapmayı bile planlamıştı.
Kardeşim toplumun nüfusu konusunda ciddi araştırmalar yapıldı, aşağı yukarı toplumun nüfusu biliniyor. Bu konudaki yanlışlığı düzeltmek için sıkça köşe yazılarımda doğrusunu da aktarıyorum. Biraz okuyun yaaa! Çok ciddi kurum ve kuruluşlara da kulaktan dolma nüfus bilgilerini pas ederek cahilliğinizi göstermeyin! Yetti gari!
TOPLUMA YÖNELİK ARAŞTIRMA: Geçenlerde salgının topluma etkisi konulu bir toplantıdaydım. Sunucu arkadaş topluma ilişkin bir araştırma olmadığı için zorlandığını söyledi. Yapma be birader! Salgının başında yayınlanan “Londra’da Bizim’Kiler” başlıklı kitabımı hazırlamak tam 8 yılımı aldı. Kitaplarda Türkiye’den 100 ve Kıbrıs’tan 150 yıllık göçün hikayesi, toplumda kültür, sanat ve sporun tarihsel geçmişi ile 100 lokomotif isim tanıtılıyor. Ayrıca 3 ciltlik Türkçe ve İngilizce külliyat, yukarıda “yanlış” dediğim bilgilerin doğrularını ve topluma yönelik ulaşabildiğim resmi rapor ve araştırmaları da aktarıyor.
Beni üzen sıradan toplum üyesinin değil, Türkiye ve KKTC’nin temsilcileri, dernek yöneticileri, gazeteciler ile proje sorumlularının bilgi kirliliği yaratmaları.
