YUNANİSTAN… Mikis Theodorakis’in ardından

Efsanevi besteci Mikis Theodorakis, üç günlük ulusal yasın ardından Girit adasında toprağa verildi.

Theodorakis 2 Eylül’de, 96 yaşında hayata gözlerini yummuştu. Politico’daki 2 Eylül tarihli yazısında, Avrupa Parlamentosu başkan yardımcısı ve Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) delegasyonu başkanı Dimitrios Papadimoulis, Theodorakis’i şöyle tanımlıyor:

“Besteci, antifaşist, Zorba, barış mücadelecisi, bir Yunan, bir komünist – dünya ona çok şey borçlu. Biz Yunanlar da çok şey borçluyuz ve herkes bunun nedenini biliyor. Çünkü herkes onun müziği ile dans etti ya da şarkılarını söyledi.”

Papadimoulis ayrıca, “onun müziği, Yunanları tüm görkemiyle birleştirdi” yorumunu yapıyor. Yunan siyasal tarihinin simgelerinden biri olan Theodorakis ise, bir gün “Ben kahraman değilim. Kahramanlar erken ölür. Ben sadece görevini yapan bir vatandaşım” demişti.

1925’te Sakız adasında doğan Theodorakis’in çocukluğu farklı sehirlerde geçti. 1942’de ailesiyle Mora yarımadasındaki Tripoli’de yaşayan Theodorakis, 17 yaşında orkestra müziği ile tanıştı. Beethoven’ın yapıtı Ode to Joy’u sinemada dinleyen Theodorakis, müzik yapmak istediğine karar vererek Atina’da müzik okuluna yazıldı. Yunanistan o günlerde İkinci Dünya Savaşı’nda işgal altındaydı. Aynı yıl, Theodorakis, Milli Kurtuluş Cephesi’nde (EAM) direniş hareketine katıldı. Tutuklanan ve işkence gören Theodorakis 1943’de bestecilik okumak üzere Atina Konservatuarı’na yazıldı.

Yunanistan’daki iç savaş sırasında birçok kez hapsedilen Theodorakis, İkaria adası ve Makronisos’a sürgüne gönderildi. O dönemde yine işkence gördü, ancak beste yapmayı sürdürdü. 1950’de, iç savaşın ardından Atina Konservatuarı’ndan mezun oldu ve burslu okumak üzere, eşi Myrto Altınoğlu ile birlikte Fransa’ya gitti. Orada bale ve film müzikleri besteledi.

Theodorakis’in uluslararası ünü giderek artıyordu. Birçok bestesi, Shirley Bassey, Edith Piaf ve Joan Baez gibi sanatçılar tarafından seslendirildi. Theodorakis, ayrıca Nobel ödüllü şairler Giorgos Seferis, Odysseas Elytis ve Pablo Neruda’nın şiirlerine besteler yaptı. 1960’da Yunanistan’a dönen Theodorakis, en çok tanınmış yapıtlarına ve birçok senfoninin bestesine imza attı. 1964’te, efsaneleşmiş olan Zorba filminin müziklerini besteledi. Aynı filmdeki Sirtaki ya da Zorba dansı olarak bilinen yapıt, Yunan dansının ikonlarından biri haline geldi.
Politikacı ve barış aktivisti Gregoris Lambrakis’in 1963’deki süikastinin ardından, Theodorakis, Lambrakis Demokratik Gençlik Örgütü’nün başkanlığına seçildi. O dönemde 1960’ların ilerici hareketinde önemli rol oynadı.

1964’de sol parti EDA’dan milletvekili seçilen Theodorakis, 1967 yılında, Albaylar Cuntası döneminde, rejim karşıtı faaliyetlerinden dolayı yeniden hapsedildi. Direnişin simgesi haline gelen Theodorakis’in şarkıları, yasaklanmış olmasına karşın Yunan halkı tarafından söylenmeye devam etti.

Hapishanedeyken açlık grevi yapan ve hastalanan Theodorakis 1968’de sürgüne gönderildi. Kosta Gavras’ın Oscar ödüllü filmi Z’nin müziklerini de bestelemiş olan Theodorakis’in, uluslararası dayanışma kampanyası sayesinde cezası iptal edilerek, 1970’te Paris’e gitmesine izin verildi. Theodorakis, 1974’te Albaylar Cuntası’nın çöküşünden sonra tekrar ülkesine döndü. Yunanistan Komünist Partisi (KKE)’den 1981 ve 1985’te milletvekili seçilen Theodorakis 1990’da Yeni Demokrasi Partisi’nin desteğiyle bağımsız aday olarak seçimlere girerek belli bir kitleyi şaşırtmış ve hayal kırıklığına uğratmış olsa da, şimdiki Yunanistan başbakanı Kyriakos Mitsotakis’in babası Konstantinos Mitsotakis hükümetinde 1990-1992’de devlet bakanı olarak görev aldı.

1983’de Lenin Barış Ödülü alan Theodorakis; Zülfü Livaneli, Aziz Nesin, Yaşar Kemal gibi sanatçılarla 1986 yılında Türk-Yunan Dostluk Derneğini kurdu. Kurtarma paketi karşılığında Yunanistan’ın imzaladığı bir dizi kemer sıkma politikası içeren Memorandumlara karşı, İkinci Dünya Savaşı’ndaki Yunan direnişi kahramanı solcu yazar ve politikacı Manolis Glezos ve Profesör Giorgos Kassimatis ile Birleşmiş Popüler Demokratik Direniş hareketini başlatan Theodorakis, 2012’de Syntagma’daki büyük gösteriye de katılmış, Glezos ile birlikte göz yaşartıcı gaza maruz kalmıştı.

Theodorakis, 2017’de halkı yine Memoranduma karşı direnmeye çağırmıştı. Theodorakis, Yunanistan’ın kuzey komşusu (Kuzey) Makedonya Cumhuriyeti ile arasındaki 27 yıllık isim ihtilafını sonlandıran Prespa Anlaşmasına karşı 2018’de yapılan gösterilere katılması ile de dikkatleri üzerine çekmişti. KKE partisi lideri Dimitris Koutsoumpas’a 2020’de yazdığı bir mektupta Theodorakis, “dünyaya komünist olarak veda etmek istiyorum” diyordu. Öyle de oldu.

_____________

[email protected]

2550050cookie-checkYUNANİSTAN… Mikis Theodorakis’in ardından

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.