Daha çok kış aylarında hatalı soba, mangal ve şofben kullanımı sonucu gelişen karbonmonoksit (CO) zehirlenmeleri, eksoz gazı solunması sonucu da görülebilmektedir. CO zehirlenmelerinde diğer bir sebep yangınlar sırasında oluşan dumanın solunmasıdır.
Yaşadığımız Bursa ili lodos fırtınalarının sık gözlendiği bir kent olarak her yıl CO zehirlenmelerine sahne olmaktadır. Göz atılacak olursa;
2001 yılında zehirlenen 308 kişiden 9’u
2002 yılında zehirlenen 105 kişiden 3’ü
2003 yılında zehirlenen 341 kişiden 7’si ölmüştür.
Isınma araçlarının kullanıldığı kış ve bahar aylarında olayların arttığı gözlemlenmiştir. İlin özelliklerini tanımayan sosyo-ekonomik düzeyi düşük göç ailelerinde sık rastlanmaktadır. Daha iyi ekonomik şartları olan ailelerde banyo-şofben zehirlenmeleri ön plandadır. Her sonbaharda düzenli baca temizliğinin şart koşulması, ısıtıcı aracın gece mutlaka kapatılarak uyunması, kombi ve şofbenlerin mekan dışına konulması, banyolarda hava girişini sağlayan kapı pencerenin yer alması ve rüzğarlı havalarda ısıtıcı araçların kullanılmaması yönünde yapılan uyarılar CO zehirlenme oranında azalma sağlayabilir.
Tüm önlemlere rağmen meydana gelen CO zehirlenmelerinde; karbonmonoksit gazı kanda oksijeni taşıyan hemoglobine bağlanır ve özellikle merkezi sinir sistemi ve kalp gibi duyarlılığı yüksek organlara zarar verir. Tedavide gecikildiği zaman ölümler görülebildiği gibi kalıcı sakatlık da oluşabilir. Gecikmeden yapılan hiperbarik oksijen tedavisi (HBO) tedavisi, CO zehirlenmelerinde kesin ve etkili tedavi yöntemi olup, ölüm ve sakat kalma oranını sıfıra indirmektedir. 2.5 – 3 atmosfer basıncında (ATA) uygulanacak HBO seansı veya OZONTERAPİ sayısı vakanın klinik özelliklerine göre düzenlenmektedir.
Hayat kurtarıcı hiperbarik oksijen tedavisinin CO zehirlenmelerine çokça tanıklık eden Bursa ilinde bulunmaması ise üzüntü vericidir. SEVİNDİRİCİ OLAN OZONTERAPİ UYGULANABİLEN KLİNİĞİN MEVCUT OLMASIDIR.
* Dr. Murat BAŞ
Ozonterapi Derneği Başkanı
