Dr. Yaşarata, Kuzey Kıbrıs turizminde imajının giderek yokolduğunu öne sürürük, hükümetin imaj, tanıtım ve pazarlama konusunda ciddi bir bütçe ayırması gerektiğini öne sürdü.
– Güney Kıbrıs ve Malta turizminin gelmiş olduğu bugünkü duruma Kuzey Kıbrıs neden gelemiyor?
– İnanın, 20 yıldır turizmin içerisinden biri olarak hergün bu soruyu soruyorum kendi kendime. Hiç bir zaman da umutsuzluğa kapılmadım. Kuzey Kıbrıs turizmi, Akdeniz’deki adalar arasında örnek bir turizm merkezi ve vazgeçilmez bir destinasyon olması en büyük hayalim.
– Geçen yıl nasıldı?
– Kuzey Kıbrıs’ın yeterli imaj, tanıtım ve pazarlaması için yeterince harcama yapılmadı. Tabii ne ekerseniz onu biçersiniz.
Küresel anlamda turist sayısındaki gerileme oranının KKTC’de çok daha fazla olması kesinlikle araştırılmalı. Eğer hükümet her geçen gün artan uluslararası rekabete karşı önlem almaz ve işi oluruna bırakırsa özellikle İngiltere pazarındaki var olan küçük payımızı bile yitirebiliriz…
2010’da, KTHY’nin operasyonlarını durdurması ile KKTC turizmi büyük bir belirsizliğe girdi. Gerçekten KKTC olarak bir dönüm noktasından geçiyoruz. Türkiye’de olumlu gelişmeler olurken, bizim hem turizmimiz hemde bunun akabinde doğal olarak ekonomimiz dibe vurmuştur.
Akdeniz bölgesindeki Ada Ülkelerine baktığımız zaman, her ada ülkesinin kendi ülkesine ait bir hava yolu şirketi olduğunu görüyoruz. Biz geçen yıl en değerli varlklarımızdan birini, Kıbrıs Türk Hava Yollarını kaybetmek zorunda kaldık.
– Yeni havayolları sorunu azaltabilir mi?
– Ulaştırma Bakanımız Sayın Ersan Saner gecesini gündüzüne takarak, Başbakan Sayın İrsen Küçük’ün da tam desteğini alarak Kuzey Kıbrıs Hava Yolları’nın kurulmasını sağladı. Özel sektör yüzde 60, KKTC devlet olarak yüzde 30 ve THY yüzde 10 hisseye sahip.
– Bu yeni oluşum Kuzey Kıbrıs basınında nasıl karşılandı?
– Eleştiriler olmasına karşın geneliklle de olumlu sinyaller vardı. Sonuç itibari ile bu hava yolu ne olursa olsun kuruldu ve 1 yıl geçmeden KKTC turizmi için büyük bir bayrak taşıyıcı olacaktır. Ayrıca küresel bir marka olan THY’nin ortaklar arasında yer alması çok önemlidir.
– KTHY’nin piyasadan çekilmesi bir boşluk yarattı mı?
– KTHY’nin özellikle sezon ortasında piyasadan çekilmesi turizm pazarında bir boşluk bırakmıştı. Bu boşluğu yine milli havayolu olarak nitelendirebileceğimiz Pegasus Hava Yolları ile Atlas jet Havayolları büyük ölçüde giderdi. Özellikle Pegasus seferlerini artırarak ülke turizmine büyük bir katkı sağladı. Ancak Atlasjet Havayolları bu dönemde seferlerini devam ettirmeme kararı alınca, İngiltere pazarından büyük bir koltuk açığı oluştu.
– Pazarda boşluk hala sürüyor mu?
– Pegasus Hava Yolları, daha fazla Standsted ve bir sefer de Manchester uçuşu başlatmasına rağmen, turist akışının yoğun olduğu Birmingham ve Manchester bölgesine konan koltuk arzı çok az miktarda kaldı. Bu açığı gidermek adına Onur Air haftada 4 sefer olarak gerçekleşecek Charter operasyonunu başlatmak için Cyprus Paradise ve Cyprus Premier şirketimiz ile antlaştı. Bunların yanısıra yeni ortağı olduğumuz Kuzey Kıbrıs Hava Yollarını da bu yılın içerisinde adamıza yolcu taşımak için hazırlıklarını tamamlamak üzeredir. Bu gelişmeler gerçekten KKTC turizmi için hayati bir önem taşımaktadır.
“GÜNEY KIBRIS’A KOZ VERMEYELİM”
– Özellikle İngiltere’den turizm taşımacılığı açısından da önemli olmalı?
– İngiltere’den KKTC’ye ilk kez bu yıl 3’ten fazla hava yolunun sefer başlatması gelecek yıllarda ekonomimize bir artı değer olarak yazılacaktır. Sadece, İngiltere’ye uçuş yapacak tüm hava yollarımızın İngiltere sivil havacılık kanunlarının gerektirdiği şekilde hareket etmesi çok önemlidir. Güney Kıbrıs Rum kesimi bizim bir hata yapmamızı canı gönülden beklemektedir.
Lütfen Güney Kıbrıs Rum kesimininin ellerine böyle fırsatlar vermeyelim. Bu durumlara düşmemek için de bir birimize yapmış olduğumuz uyarıları da yıkıcı değil yapıcı olarak ele alalım. Hepimiz aynı geminin yolcularıyız. Gemimize gelecek her saldırı bizi yakından ilgilendirecek canımızı acıtacaktır.
“DİKKAT! İMAJ YOKOLUYOR”
– İngiltere, bir turizm rezervasyon sezonuna daha girmiş bulunuyor. Genel durum nedir?
– Tur operatörlerinin rezervasyonlarına bakınca, rezervasyonların pek de iyi gitmediği açıkça anlaşılıyor. Rezarvasyonların kötü gitmesinin birçok nedeni olduğunu biliyoruz. İngiltere ekonomisinin içinde bulunduğu sıkıntılar bunun başında geliyor. Fakat, diğer ve en önemli nedeni, KKTC turizminin, İngiltere pazarında hiçbir tanıtım ve pazarlama faliyetlerinin bulunmamasıydı. Düşününüz ki, ekonomisi turizme dayalı bir ada ülkesinin, turist getireceği ülkelerde Ocak ayı gibi önemli bir aya girmiş olmasına rağmen hiçbir reklam kampanyası yok.
Malesef, “Kuzey Kıbrıs” İngiltere pazarında ürün isimi olarak günden güne yok oluyor. Bu imajı geri kazanmanın tek yolu, İngiltere başta olmak üzere, diğer Avrupa pazarı ülkelerde de tanıtım ve pazarlama atağının başlatılmasıdır.
Geçmiş yıllarda yapılan tanıtım ve pazarlama çalışmaları ile İngiltere’den 100 binlerce turist akın akın Kuzey Kıbrıs’ı ziyaret ediyordu. Otellerimizde konaklıyor ve İnşaat sektöründen ev satın alıyordu. Böylelikle milyonlarca sterling sıcak para olarak Kuzey Kıbrıs Ekonomisine katkı sağlıyordu. Her zaman örnek gösterdiğim bir araştırma raporunu size yöyleyeyim. Coca Cola markası KKTC ekonomisinin 10 katı 20 milyar dolar değerindedir. Dünya markası bu ürünün yapmış olduğu imaj, tanıtım ve pazarlama harcamalarını bir yıl içerisinde yüzde 40 azaltığı durumda, satışlarının yüzde 60 gerileme riski olduğunu saptamıştır. Bir yıl boyunca hiç reklam yapmaması durumunda ise marka değerini kaybetme riski doğacağı saptanmıştır.
Yorumu sizlere bırakmak istiyorum. Güney Kıbrıs, Malta ve Mayorca gibi ada ülkelerinin imaj, tanıtım ve pazarlama harcamaları yaklaşık 40 milyon dolar üzerinde iken KKTC’inin turizm tanıtım ve pazarlama harcaması tüm destinasyonlarda yıllık 5 milyon doları geçmemektedir…
Kuzey Kıbrıs turizmi uzunca bir süredir İngiltere’de reklam yapılmıyordu. Son zamanlarda KKKTC Turizm Bakanlığı İngiltere’de tanıtım ve pazarlama atağını başlattı. Onların bu atılımı bizleri çok mutlu etti ve bu kötü giden ekonomimize büyük katkı yapacağını düşünmekteyim. Kendilerini yaptıkları bu atılımlardan dolayı kutluyorum.
“YENİ SEZONDAN UMUTLUYUZ”
– Türkiye ile de turizmde işbirliği sektöre ivme kazandıracak sanırım?
– Evet Turizm Bakanlığı, TC yardım Heyeti ile uygulamaya koyduğu “Turist Teşvik Esasları” bu yılın turizmimize hareket kazandıracağını umuyorum. Ülkeye turist getirmek için yurt içindeki acenteler yurt dışındaki tur operatörleri ile işbirliği yaptılar. Bu işbirliğinin kötü giden ekonomik sıkıntıların önünü açacağı açıktır.
– Yeni sezondan umutlu musunuz?
– İngiltere başta olmak üzere, Almanya, İtalya ve Fransa destinasyonlarından ülkemize turist akışı olacağı bu yılın bir umut yılı olmasını diliyoruz. Turizm Bakanlığının öncü olduğu bu projenin başarısı umarız diğer bakanlıklara da örnek olur ve hayati önem taşıyan bu projeler farklı sektörlerde de uygulanır. Ayrıca Anavatan’ın uygulanmasını istediği ekonomik paketin bir an önce tüm sektörler ve sendikalar tarafından iyice incelenip yorumlanması hayati önem taşımaktadır.
– Kuzey Kıbrıs turizm sektörü koordineli mi çalışıyor?
– Ne yazık ki hayır. Devlet, ülkedeki tüm sivil toplum örgütleri ve özel sektör temsilcileri bir araya gelerek bir turizm otoritesini kurma zamanı gelmiştir. Sektöre direk ve dolaylı hizmet veren birliklerin yetkililerinden oluşacak böyle bir oluşum, turizm sektörünü ve ülke ekonomisini sağlam bir zemine oturtacağı kesindir. Ayrıca hava taşımacılığından sorumlu Ulaştırma Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı’nın birleştirilmesi de önerilebilir. Zamanı doğru ve dikkatli kullanmalıyız.
“TURİZM KÜÇÜK ADA EKONOMİLERİNİN KALBİDİR”
– Sizin doktora çalışmanız da küçük ada turizmi üzerineydi. Üzerinde çalıştığınız Güney Kıbrıs, Malta ve İspanya Mayorka adalarındaki başarının sırrı nedir?
– Bu ülkeler alt yapılarını tamamlamaya çalışırken imaj, tanıtım ve pazarlama çalışmalarını da sürdürdüler… Genellikle Ada devletlerinde turizm Ada ekonomisine hayat veren ve tüm sektörleri taşıyan lokomotif bir sektör olarak görülüyor. Lokomotif çalışmasa arkadaki vagonların hareket etmesi mümkün değildir. Turizm Küçük ada ekonomilerinin kalbidir. Kalp çalışmassa, tüm organlar faliyetlerini durdurur ve hayat son bulur.
– Kuzey Kıbrıs Güney ile turizmde rekabet edebilir mi?
– Güney Kıbrıs turizmi geçtiğimiz yıl, 2.2 milyon turisti ağırladı. Bu rakam içerisinde, sadece İngiltere’den komşumuz Güney Kıbrıs’ı 1 milyon turist ziyaret ederek 2.5 Milyar dolar sıcak para kazandırdı. Güney Kıbrıs turizm gelirleri neredeyse toplam tüm KKTC ekonomisine eşittir. Güney’deki turizmi yakalamak gerçekten çok mu zor? Kesinlikle değildir. Hatta Güney Kıbrıs turizmini yakalayıp geçmek için bizim elimizde çok daha fazla olanak vardır. Bizde olan tarihi eserler, misafirperverlik, doğal güzellikler komşumuz Güney Kıbrıs’ta yoktur. Onlardan tek bir eksiğimiz, onlar ellerindeki az olan ürünlerini bile çok akılı bir şekilde başta İngiltere olmak üzere tüm potansiyel ülkelerde tanıtıp pazarlıyorlar. Artık, bizim de bir reklam atağına geçmemiz şarttır. Tanıtım ve pazarlama faliyetlerinin başlaması ile ektiğimizi biçeceğiz.
– Cyprus Paradise ve Cyprus Premier Holidays geçen yıl Kuzey Kıbrıs’a kaç turist götürdü? Hedefleriniz nedir?
– 2010’da 10,000 bin üzerinde İngiliz turisti Kuzey Kıbrıs’a götürmeyi başardık.
Bütün tur operatörlerinin olduğu gibi bizim de 2011 ve sonrasındaki hedeflerimiz KKTC’nin izleyeceği turizm politikasına bağlı. Biz şirket politikası olarak tüm hava yolları ile çalışma kararı aldık. Onur Air ile ülkemize en fazla turistin gittiği Manchester, Birmingham ve Standsted Hava Alanlarından Mayıs itibariyle Charter uçuşlarımıza başlayacağız.
Onur Air ile bu uçuşlar tüm yıl boyuna yaymak için çalışmaları Ağustos ayına kadar tamamlayacağız. Bunun yanında KKTC’nin yeni kuruduğu Kıbrıs Hava Yollarından da hisse alarak desteklerimizi verdik. Pegasus Hava Yolları ile de yakından çalışarak ülkemize turist getirmek şirketimizin en büyük hedefidir. Biz şirket politikası olarak Güney Kıbrıs Larnaka hava alanını reklam yapmıyoruz. Oradan da turist getirmemize rağmen toplam adaya getirdiğimiz turist içerisinde yüzde 2’yi geçmemektedir. Kısmet ise bu yıl sonunda gerekli tarifeleri tamamlayarak ülke ekonomisine domino etkisi yaratacak katkımızın bilincindeyiz ve 2011’da iki katı 20,000 İngiliz turist götürmeyi hedefliyoruz. Ülke genelinde bakarsak yılda en az 100 bin turistin konaklanması sağlandığında randıman alınabilecektir… Ülkenin İngiltere’den kısa dönem hedefi 100 bin turist olmalıdır…”
“TATİL İÇİN KUZEY KIBRIS’I TERCİH EDİNİZ”
– Okurlara bir çağrınız var mı?
– Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına tatil için Kuzey Kıbrıs’ı tercih etmeleri çağrısını yapmak isterim. Bu yıl Kuzey Kıbrıs’a otel dahil uçak fiyatları £299’dan başlayacak. KKTC’de tatil yapanlar hem unutulmaz bir tatil yaşayacaklar hem de Kuzey Kıbrıs ekonomisine katkı da bulunarak izolasyonları boşa çıkarmış olacaklardır…
Cyprus Paradise ve Cyprus Premier Holidays’in “244A High Street, Bromley BR1 1PQ” adresinden ve bu yıl Kuzey Londra’da 175 Green Lanes adresinden, Londra Gazetesi ve Kıbrıs Türk Ticaret odası yanındaki yeni ofisinden sizlere hizmete başlayacaktır.
