Din İşleri Yüksek Kurulunun “kurban ibadeti” hakkında derlediği bilgilere göre, koyun, keçi, sığır, manda ve deve dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemiyor.
Kurban edilecek hayvanın erkek veya dişi olması önem taşımıyor. Ancak hangi cins hayvanların öncelikli olarak kurban edileceği belirlenirken, ekolojik dengenin ve toplumun ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulması gerekiyor. Kesim sırasında, hayvana acı çektirilmemesi, hayvanların ehil kişiler tarafından, süratle kesilmesi önem taşıyor. Kurban, akıl ve temyiz gücüne sahip kadın-erkek tüm Müslümanlar tarafından kesilebiliyor.
Çevre temizliği ve ekolojik dengenin korunması için gerekli tedbirlerin alınması, kesim sırasında psikolojik açıdan etkilenmemeleri için çocukların kesim yerinden uzak tutulması, dikkat edilmesi geren konular arasında yer alıyor.
KURBANLIK HAYVAN, DİĞERİNİN KESİMİNİ GÖRMEMELİ
Hayvanların diğerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmesi gerekiyor. Fazla eziyet vermemek için hayvanın kesim sırasında uygun tekniklerle bayıltılmasında ise bir engel bulunmuyor. Ancak, henüz kesilmeden şok etkisiyle ölen hayvan, kurban edilemiyor.
Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı olması, hem ibadet hem de sağlık bakımından önem taşıyor. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzları kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban edilemiyor. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, kurban edilmesine engel teşkil etmiyor.
Sağlıklı olduklarını belirtmek amacıyla marka takılması için hayvanların kulaklarının delinmesi ise bir kusur olarak görülmüyor.
SADAKA, KURBAN YERİNE GEÇMİYOR
Akıllı, buluğ çağına ermiş, temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gram altın veya bu değerde para veya eşyaya sahip Müslümanlar, kurban kesmekle yükümlü sayılıyor.
Bu şartlara sahip karı kocaların, “ibadetlerde ceza ve ödül bireyseldir” anlayışından hareketle ayrı ayrı kurban kesmesi gerekiyor. Yolcular ise kurban kesmekle mükellef kılınmıyor.
Kurban kesmek yerine sadaka vermek, kurban ibadetinin yerine geçmiyor. Bu ibadet için kurban olacak hayvanın usulüne uygun kesilmesi gerekiyor. İhtiyaç sahiplerine yardım etmek, Müslümanlığın önemli vazifelerinden biri olsa da, bu iki ibadetin birbirinin alternatifi olarak sunulması doğru görülmüyor.
Kurban taksitle de alınabiliyor. Kişinin mülkiyetinde bulunan ve kurbanlık vasfı taşıyan tüm hayvanlar, kurban olarak kesilebiliyor. İster peşin ister taksitle satın alınsın, hayvan kişinin mülkiyetine geçtiğinden kurban edilmesinde sakınca bulunmuyor.
VEKALETLE KURBAN KESİMİ
Kurban mal ile yapılan bir ibadet olduğundan vekalet caiz görülüyor. Vekalet yoluyla kurban kestiren kişi, hem bulunduğu yerde birisine hem de başka bir yerdeki kişi veya kuruma vekalet verebiliyor.
Vekalet, sözlü veya yazılı olarak ya da telefon, internet, faks ve benzeri iletişim araçlarıyla verilebiliyor.
