Radyoda, halkın nabzını tutmakla tanınan popüler bir sohbet programını dinliyorum.
Kısa süre önce IMF ile kredi anlaşması imzalayan Macaristan’ın yeni Başbakanı Gordon Bajnai
Programa telefonla katılan yaşlı bir kadın, sesi titreyerek konuşmaya başlıyor:
“İsmini söylemeyeceğim, ama korktuğumdan, bir şeyden çekindiğimden değil. Çünkü çevremde beni tanıyanların bu söylediklerimin benim ağzımdan çıktığını bilmelerini istemiyorum. Sadece şunu bilin ki, ben gibi düşünen çok insan var.”
Programın yöneticisi de “önemli olan isminiz değil, düşüncelerinizdir” diyor ve yaşlı kadını rahatlatmaya çalışıyor.
Kadın tekrar söz alıyor:
“Bakın, sadece ben değil, çocuklarım ve aile fertlerim olarak biz her seçimde Sosyalist Parti’ye oy veriyoruz.”
“Ama bilsinler ki, bu iş artık bitti. Sosyalist Parti bizim ailemizden bundan böyle tek bir oy bile alamayacak. “
Yaşlı kadın bir an susuyor sonra sözlerine devam ediyor;
“Meğer Sosyalist Parti’nin gücü de sadece yoksullara yetermiş! Çünkü ekonomik zorluklar deyince aklına ilk gelen biz emeklilerin yıllık ikramiyesini kesmek oldu! Sosyalist Parti’den bunu beklemezdim.”
Programı yöneten ve Sosyalist Parti’ye sempati duyduğunu hiç saklamayan gazeteci, yaşlı kadını ikna etmeye çalışıyor.
“Evet, emeklilerin durumunun kolay olmadığını biliyorum, ama emeklilerin yılsonu ikramiyesi kesilmese, tüm emeklilik sistemi çökebilir. Bu daha tehlikeli değil mi?”
Sosyalist Parti’nin güç kaybı
Yaşlı kadın sesini yükseltiyor;
“Ben kırk yıl onurumla çalıştım! Vergimi ödedim! Şimdi emekli maaşımla normal bir hayat sürdürmek istiyorum.”
“Hükümetin paraya ihtiyacı varsa, onu dar gelirliden yoksuldan değil, gücü yetiyorsa trilyonluk kâr eden bankalardan kessin.”
Radyo programındaki gergin atmosfer, aslında Macaristan’da sokağın ruh halini de çok iyi yansıtıyor.
Yedi yıldır, bazen tek başına bazen de Liberal Parti ile kurduğu koalisyonla iktidarda olan Sosyalist Parti, toplumdaki en güçlü dayanaklarını ardı ardına kaybediyor.
Emekliler, dar gelirliler artık Sosyalist Parti’den desteklerini çekiyorlar.
“Birilerinin çok canı yanacak”
Geçen hafta Sosyalist Partili başbakan Ferenc Gyurcsany istifa etmişti, ama bu Sosyalist Parti’nin hükümetten ayrılması anlamına gelmemişti.
Yerine, yine liberallerin desteğiyle başbakan olarak Sosyalist Partili Gordon Bajnai gelmiş ve daha programını bile açıklamadan, halka yaptığı bir konuşmada peşinen özür dilemişti.
Şöyle demişti yeni başbakan:
“Evet, yapacaklarımın çok kişinin canını acıtacağını biliyorum. Ama krizden çıkış için başka çaremiz yok!”
Yeni başbakanın programı açıklandığında, bunun yoksullar ve dar gelirliler açısından tam bir şok etkisi yaratacağı konusunda herkes hemfikirdi.
Çünkü yeni tasarruf programına göre, emeklilerin gelirleri azaltılacaktı; sosyal haklar tırpanlanacaktı; memurlara 2 yıllık sıfır zam uygulanacaktı; hastanelerde ve okullarda kesintiler yapılacaktı; KDV artacak, emeklilerin bile vergileri yükseltilecekti.
Protestolar ve aşırı sağ
Yeni başbakanının acı reçetesi anlayış ve kabul görmedi.
Toplumsal kurumlar, sendika ve dernekler mitinglere ve protestolara hazırlanıyor.
Kamuoyu yoklamalarına göre Sosyalist Parti, Macaristan siyaset tarihinde görülmemiş oranda gerilerken, sağ muhalefete olan destek de rekor oranda arttı.
Anketlere göre muhalefet yarın bir seçim olsa parlamentoda sandalyelerin üçte ikisini eline geçirecek.
Güçlenen sadece merkez sağ değil.
Aşırı sağ partiler de hissedilir oranda palazlanıyor.
Anketlere göre önümüzdeki yıl yapılacak olan seçimde ilk kez bir aşırı sağ partinin yüzde 5’lik barajı aşarak parlamentoya girmesi bekleniyor.
Ve sokaklarda her gösteride kara üniformalarıyla uygun adım yürüyen radikal sağcı milislerin sayısı gözle görülebilir bir şekilde artıyor.
Yorumcular sistemdeki çöküşe işaret ediyorlar
Kapak konusu
Sosyalist Partili yeni başbakan Gordon Bajnai’nin istikrar programını açıkladığı halka seslenme konuşmasında yer alan “birilerinin canı çok acıyacak” cümlesini genel olarak doğru kabul etseler de, bu gelişmelerden canı yanacak olanların sadece dar gelirliler olmayacağı kanısındalar.
Önde gelen Macar dergilerinden biri geçen hafta, genç başbakanı, elinde tahta bir kılıçla arenada aslanların önünde tasvir eden bir kapakla çıktı.
Manşette de başbakanın ünlü sözü vardı:
“Birilerinin canı çok yanacak.”
Evet, Macaristan, tarihi günler yaşıyor.
___________________
* BBC/Türkçe’de yayınlandı
