Merdiven altlarında sigortasız çalışmak bütün türbanlı kızların kaderi değildir. Milyarlık jiplerle lüks semtlerde dolaşanları, Tesnim Sayar gibi, kendi yöntemleriyle özgürlüğe kapı aralamaya çalışanları da var…Yaban diyarlarda bizim karşılaştıklarımız ise daha da renklidir. Piknik yerlerinde erkek arkadaşlarıyla el ele tutşmalarını, başlarında türban, bacaklarında dar pantolonla dolaşmalarını bizi ilgilendirmeyen özel yaşamlarıdır, diyerek görmezden geliriz de, onlara yine onlar gbi düşünenler kızar, köpürür…
Tesnim Sayar, bunlardan biri…Danimarka’da yaşayan, Aydın’lı bir baba ile Manisa’lı annenin 21 yaşındaki kızları Tesnim, tesettürü punkçuların simgesi olan kuru kafa ve horoz ibiğiyle birleştirmiş, hem türban takan bir Müslüman, hem de punkçu.. Kopenhag’da dolaşırken bazen tepki alıyor, çoğu zaman da ilgi görüyor.
Danimarka’da yayımlanan Gazette adlı magazin dergisine konuşan Tesnim, türbanlı annesinin ve arkadaşlarının giyim tarzlarını ”monoton” buluyor; ”Tesettüre uygun giyinmek, estetik kaygıdan uzak, kat kat elbise giymek demek değildir.”diyerek eleştiriyor. Odense kentinde doğup büyüyen, Danimarka Moda Akademisi, Moda Tasarımcılığı Bölümü ikinci sınıf öğrencisi Tesnim Sayar, sekiz yaşından beri turban taktığını belirterek, kendi giyim tarzını ise ”farklı ve provakatif” olarak değerlendiriyor ; kendi tasarladığı bu giyim tarzının yaşama canlılık ve hareketlilik kattığını savunuyor. Ailesinden ayrı yaşayan Tesnim, anne ve babasını ziyarete giderken, türbanına monte ettiği horoz ibiklerini çıkarıyor, ancak, türbanın üzerindeki kuru kafa işaretleri yerinde duruyor.
Müslüman kadınların da ”dünya nimetlerinden” yararlanmaya hakları olduğunu savunan Tesnim Sayar, ”Harajuku” adını verdiği türban- punk karışımı, bu ”farklı ve provakatif”’ tasarımı hazırlarken Japonlardan ve Amerikalı buz patentçilerinden esinlenmiş. Harajuku, Japonya’da, Tokyo yakınlarındaki bir mahallenin adıymış.
Tesnim, Danimarka punk hareketinin Kopenhag’daki Gençlik Merkezinin (Ungdomshuset) üyesi. Sürekli geidip geldiği merkezin avlusu, iç ve dış duvarları renkli görüntüleriyle kaplı. Tesnim, bu ortamda, başkaldırı izlenimi veren giysilerinin içinde alçak bir ses tonu ile adeta dua eder gibi konuşuyor. Horoz ibikli başörtüsü, burnundaki hızması, alt dudağındaki halkaları, başörtüsündeki çatal iğneleri, ellerindeki siyah iskelet desenli eldivenleri ve muştayı andıran bileklikleriyle farklı bir görünüm sergiliyor. Sorulara gülümseyerek yanıtlıyor. Punk hareketine, 12 yaşındayken, 50 kron değerindeki bir punkçu bileziği satın alarak katıldını söylüyor; ” Benim de yer aldığım punk hareketi içinde bir çok farklı eğilim var. Ancak, ben varlığımı bağımsız kalarak sürdürüyorum.. İlle de bir seçme yapmam gerekirse, kendimi ‘Goth Punk’ eğilimine yakın olarak tanımlayabilirim. Giysilerimin tümünü kendim tasarlıyorum. En büyük idealism ise yaşaşmımı moda tasarımcısı olarak sürdürebilmek…’ diyor.
Giysilerinden dolayı farklı tepkiler aldığını söyleyen Tesnim Sayar, karşılaştığı bazı ilginç durumları da şöyle özetliyor:
” Beni yolda görenler şaşkınlıklarını gizleyemiyor. Bir gün, Danimarkalı genç bir kadın, beni görünce önümde durdu, ‘Olamaz, olamaz, olamaz inanamıyorum’ dedi.. Ben de ‘Olur, olur, olur, neden olmasın’ yanıtını verdim. Tekerlekli tutunma aracı ile kaldırımda ilerleyen yaşlı bir amca, yürüme aracını durdurarak uzun süre beni izledi.”
Müslüman kesimlerden giyim tarzının İslami kurallara uymadığı yolunda eleştiriler aldığını belirten Tesnim, ”Punk felsefesini ile İslamiyetle birleştirmek”^gibi bir amacının olmadığını kaydederek şöyle devam ediyor:
” Bu benim kişisel bir seçimim. Punku İslam anlayışlarla birleştirmek, ya da ortak yanlar aramak gibi bir amacım yok. Müslüman bir kızın punkçu da olabilmesinde bir sakınca görmüyorum.”Bilgi insanı özgürleştirir. Müslüman kızların evde oturduklarına, monoton bir yaşam sürdürdüklerine, baskı altında tutulduklarına ilişkin yaygın bir kanı var. Ben, bu kanıyı değiştirmek istiyorum. Açık bir insan olmak , soru sorabilmek hangi dinden, inançtan olursa olsun, insanı özgürleştirir. Müslüman bir kız olarak, her zaman ‘Neden?’ sorusunu sormaktan, sorgulamaktan geri dormadım. Ben, ailemdeki, çevremdeki Müslüman kadınların giyim tarzlarını çok monoton buluyordum. Tesettüre uygun giyinmek, estetik kaygıladan uzak kat kat elbise giyinmek demek değildir.”
__________________
* Bu yazı, Cumhuriyet Gazetesi Pazar Yazıları sayfasında da yayımlandı…
[email protected]
