2003-2007’yi kapsayan beş yıllık dönemde yabancılar, Türkiye’deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri karların 5 milyar 957 milyon doları ile Borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi finansal araçlara yaptıkları portföy yatırımlarından kazandıkları 16 milyar 45 milyon doları yurt dışına transfer etti. Böylece anılan dönemde Türkiye’de elde edilen 22 milyar 2 milyon dolarlık bir kaynak ülkeden çıkarak, başka ekonomilere aktı.
DOĞRUDAN YATIRIMLARDA KAR TRANSFERİ KATLANARAK ARTTI
Doğrudan yabancı sermaye girişleri, son iki yılda Türkiye’nin gayri safi milli hasılasının yüzde 8’i dolayında gerçekleşen cari işlemler açığını sürdürebilmesini kolaylaştırırken, “doğrudan” yatırımlardan elde edilen karlardan yapılan transferlerin de son yıllarda hızla büyüdüğü görüldü. Bu gelişme, gelinen noktada doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelecek yıllarda cari işlemler açığını nasıl etkileyeceği tartışmasını gündeme getirdi.
2000’li yılların başında 300-400 milyon dolar arasında seyreden, 2003 yılında 643 milyon dolar olan doğrudan yatırımlardan kar transferleri 2004 yılıyla birlikte belirgin bir şekilde arttı. Doğrudan yatırımlarda anılan yıl 1 milyar 69 milyon dolara ulaşan kar transferi, 2005’te 1 milyar 53 milyon, 2006’da 1 milyar 187 milyon ve 2007 yılında 2 milyar 5 milyon dolara ulaştı. Böylece doğrudan yatırımlarda beş yıllık dönemde gerçekleşen toplam kar transferi 5 milyar 957 milyon dolara ulaştı.
KAR TRANSFERLERİ CARİ AÇIĞI BÜYÜTÜR MÜ?
2003-2007’yi kapsayan son beş yıllık dönemde gelen 56.5 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye fili sermaye girişinin büyük bölümünü bankacılık ve mali aracı kuruluş faaliyetleri ile telekomünikasyon başta olmak üzere hizmetler sektörüne ve gayrimenkul alımına yönelik yatırımların oluşturduğu dikkat çekiyor. Madencilik, imalat sanayi ve enerjiyle tarım gibi üretken sektörlere gelen yabancı sermayenin payı ise düşük kaldığı görülüyor.
Ağırlıkla bankacılık, sigortacılık, sermaye piyasası aracılığı, telekomünikasyon ve toptan ve perakende ticaret gibi üretken olmayan sektörlerde faaliyet gösteren yabancı
sermayenin bir süre sonra yapacağı kar transferleriyle Türkiye’nin cari işlemler açığının da büyümesine yol açacağı savunuluyor.
YABANCI PORTFÖY YATIRIMLARINDA DA İYİ KAZANDI
Türkiye’de Borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına yatırım yapan yabancıların, buradan elde ettikleri kazançlardan yurt dışına transfer ettikleri tutar da yıllar itibariyle hızla büyüyor.
2003 yılında 3 milyar 259 milyon olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar, 2004 yılında 3 milyar 974 milyon, 2005 yılında 4 milyar 379 milyon dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kar transferleri, 2006 yılında 4 milyar 650 milyon, 2007’de de 5 milyar 740 milyon dolara yükseldi. Anılan beş yıllık dönemde yabancıların Türkiye’de portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar 16 milyar 45 milyon dolara ulaştı.
