RECEP MEŞE – Nâzım’ın dediği gibi dağların içinde bir kuyu misalidir ve doğu batı istikametinde uzunlamasına yer alır İznik gölü. Dağlardan inen derelerle beslenir Çevresinde yirmiye yakın köy ve iki ucunda birer kasaba kurulmuştur. Köyler de büyük büyüktür hani.
Antik Yunan döneminde askania (askanya) imiş göl havzasının adı. Gölün tüm çevresi zeytinliklerle kaplıdır. Havza öyle nemli ve doğal bir klima özelliğindedir ki dünyanın en iyi zeytini burada yetişir.
Doğusundaki kasaba İznik, “Nikea” adıyla çok fazla tarihi yanı olan bir kasabadır. İnsanı, bağ bahçede çalışır zeytinin haricinde. Batıdaki kasaba eski adıyla “Pazarköy” olan Orhangazi dir ki insanı, tarımın haricinde sanayi fabrikalarında çalışır.
Göl insanının ortak ekonomik paydası zeytinse ortak kültürel paydası da göldür. On binlerce insanın orta yerdeki aynı göle baktığını kaç kez bakışların gölde buluştuğunu düşünmek ne heyecan verici değil midir?. Evlerini kurarken cephelerini pencerelerini bile göle göre yerleştirir göl insanı. Gölden sarı balık, ak balık, yayın balığı, gördek çıkarırlar ve hepsi aynı gölün balığını yerler. Zeytinsiz sofra kurulmaz. Zeytin yağsız yemek pişmez. Aynı köyden kız alır verirler. Bursa’dan esvap düzülür. Kadınların bilekleri boyunları altınla doludur. İki gün iki gece düğünler kurulur. Çengiler, köçekler getirilir.
Gölün insanları gölle ilgili aynı efsaneleri anlatırlar size. Şarap Tanrısı Dionysos gölün dağ yamaçlarındaki bağların üzümlerinden yapılma şaraplardan tatmış mıdır? Efsaneye göre Dionysos bu gölde yıkanmıştır. Acaba gölün neresinde yıkanmıştı? Efsaneye göre hırpani kılıklı bir ermiş gölün yerindeki köyden geçerken bir tas su istemiş fakat köylüler vermeyince ermişin bedduası üzerine arkasından köyü sular kaplamıştır. Söylenceye göre o köyün minaresi suyun içinde hala gözükmektedir. Bir başka efsaneye göre göl savaş, salgın hastalık, deprem gibi felaket günlerinde, hatta gölde birisi boğulduğunda bağırır, korkunç bir ses çıkarırmış.
Hasılı, suyun yarattığı bir kültürdü bunların hepsi. Medeniyetler suyla oluşmuştur vesselam.
Göl Hikayeleri-2021
