Sürekli tartışır, bazen kavgayla sonuçlanan münakaşa ederlerdi.Semtimizin Üniversiteli öğrenci abileriydi onlar. 14 yaşında bir çocuk olarak,konuşmaları bütün dikkatimle dinler, anlamayaçalışırdım. İlk kez duyduğum,anlamını bilmediğim,sözcükler havalarda uçuşur; ezilen, sömürülen işçi sınıfından, yoksul, topraksız köylülerden bahseder, emeğin örgütlenmesinin önemini vurgularlardı.Tartışmalar bazen kavgaya dönüşse de, güzel abiydi onlar.Derslerime yardım eder, kendilerine çay aldıklarında, hiç ayrım yapmadan bana de söyler, onlarla eşitmişim gibi davranırlardı. Benimle konuşurlarken anlamadığım bir tanımlamayı ismimin sonuna ekler,‘Kazım yoldaş’ nasılsın diyerek, anlamlı bir şekilde gülümser, hatırımı sorarlardı.
Ben ise;‘niye bu denli yoksulluk var’(1) sorusunu kendime sorduğum o günlerden,bugünlere, bir ömür boyu sürecek arayışların peşine, bitmeyecekyolculuğa,daha o yaşta-bilmeden-çıkmıştım. Yanıtını aradığımsoruyu doğal olarakonlara da sordum.Abilerden biri, sağına soluna bir şeyler aranır gibi yaparak, masanın altından bana bir kitap uzattı ve kısık bir ses tonuyla -bunu oku, daha sonra üzerinde konuşuruz dedi-. O an- tabi ki bilincine varmam beklenemez – benim, sayısız illegal eylemlerimden ilki,masanın altından uzatılan kitabı almam ve kazağımın altına yerleştirmeyle başlamış oldu.
Kendime sorduğumama yanıtlayamadığım sorunun yanıtı, kitabın içinde varcoşkusuyla, her satırı, her sayfayı soluksuz okuyor…nafile, anlamıyordum. Yeniden,baştan, birkez daha okuyor, satırları ezberliyor ama tam olarak, yazılanları şekillendiremiyor, söylenenlerin yaşamda karşılığını bulamıyordum. Sonraki sayfalar, satırlar anlamamı kolaylaştırır beklentisiyle hiç duraksamıyor, soluksuz okumaya devam ediyordum,amahayır,olmuyordu işte. Bir an geliyor,yanıtları bulduğumu sanıyor,heyecanlanıyor,evet şimdi oluyor derken, çok geçmeden,sisli yarı karanlıklar kafamın içinde dans etmeye yeniden başlıyordu.Arada, okuduklarımdan anlayabildiğim, şekillendirebildiğim tümcelerde oluyordu tabi, onlardan biri; ‘İşçilerin yurdu yoktur’(2) diyorve kitap
‘Bütün ülkelerin proleterleri birleşin’(3)cümlesiyle sona eriyordu,
Yıllar yılı, kitaplar kitabı, göç ettiğimiz ülkeler, yerleştiğimiz şehirler, birbirini kovaladı. Saçlarda ki karalar yerini aklara bıraktı ve biz yaşlandık. O güzel abinin verdiği, ilk okuduğumda hiç anlamadığım kitabı anlamak bir yana yaşadık, içimize sindirdik.
Günümüz verileriyle, aynı kitabı bir kez daha okuduğumda, söyle bir çıkarımı yapabiliyorum artık. Üretici güçlerin, uluslararası sınırları da aşan toplumsallaşması, günümüz dünyasının yadsınamayan bir gerçeğidir ve üretim güçlerinin uluslararası ölçekte toplumsallaşması, devrimci, ilericisavaşımın boyut ve kapsamını genişleten perspektifleri de beraberinde getirir.Yaşamın diyalektiği, başlangıcında kolaylıkla cevaplanamayan soruları tekil olarak bizim ve bir bütün olarak insanlığın karşısına çıkartır. Yanıtlarını bulmak ve bilincine varmak, bazen; birey olarak bir ömür, insanlık için uzun süren süreçleri gerektirir. Yaşamın diyalektiği; süreklilik içeren akıcılığında, bizim dokunuşlarımızı gerektirirken, kendi yoluna devam eder.
Şimdilerdeokuduğum kitabın anlamakta zorluk çektiğim satırlarını şekillendirmeye çalışırken yukarıda yazdığım anıları yeniden anımsadım.
Gelelim güncele, oğlumun – masanın altından değil-, üstünden, baba oku deyip verdiği kitabın bana yaşattığı cendereye;
GordanMoore adındaki bir şahıs, bilgisayarların gerek kapasite gerekse hızında ki gelişmeleri gözlemlemiş ve şu sonuca varmış; her on sekiz yılda bilgisayar teknolojisi gerek kapasite ve gerekse hız olarak ikiye katlanmakta( bu gözlemden dolayısaptamaya-Moore(Moore’s) yasası denmekte).Bu olguyu veri alan mucit ve gelecek okuyucusu( inventor ve futurist) Ray Kurzweil ‘ işi icabı’bir kâhinde bulunmakta. Kehanet şu; 2030 yılında bilgisayarlar 10.000 trilyonelektriksinyali üretebilecek ve bu 22 milyar nöronsun insan kafasında uyarılabileceği seviyeye denk geliyormuş. Bu sayı 10 trilyonluk yeni bağlantının yapılabileceği ‘beyin evleri’ olarak adlandırılan bir network ağı oluşturabilecekmiş. İşin burasında, soluklanarak bir itirafta bulunayım; bırakın tam olarak anlamayı, yarım yamalak anladıklarımı yazıya dökmede bile şimdiden zorlandım. -Her neyse devam edelim- Bütün bunların sonucunda silikon teknolojisinin ulaşacağı aşama; insan beynindeki elektrik akımlarının bilgisayar sinyalleri aracılığıyla birbirine bağlanması ve 2045 ‘de dünyada ki-en azından sisteme bağlı- insanların ortak olduğu bir beyin havuzunun oluşması olasıymış. Kurzweil bu birlikteliğe ‘Singularity’ (tekillik) adını veriyor(4).
14 yaşımda masanın altından elime tutuşturulan, tekrar ve tekrar okumama rağmen anlama konusunda zorlandığım, yaşamımın ileri aşamalarında, hayatın gerçekleriyle örtüşen okumalarınverdiği, kuramsal açılımlar sayesinde anladığım, şekillendirdiğim, ustalara ait saptamalar, şimdilerde okuduğum ve anlamadığım, yaşamda- en azından şimdilik- denkliği olmayan bazı öngörülerin, gelecekte, karşılığıolmayacak, gerçekleşmeyecek anlamına gelmiyor. Bekleyip, göreceğiz.
Gelin, bütün bunları, bugünü açıklayan ve geleceği öngören kuramsal bir analizle sonlandıralım;
Günümüzde; emeğin(kol emeği) bütün dünyayı kapsayan birlikteliği, yüzyıl öncesinde ustalar tarafından ortaya atıldığında şüpheyle karşılanmış, ama geçen yüzyıl bu saptamalarındoğruluğunuispatlamış, yaşam ete kemiğe büründürmüşse, gelecekte; insanın yaratıcı emeğinin( düşünsel emek) evrensel bir bütünlük(ölçek) ve network oluşturacağı öngörüsünü, emeğin( şimdiden) ulaştığı boyuttanokuyup,iddia edebiliriz sanırım.
Hepinize ayrı ayrı saygı ve sevgiler,şimdiki emek,gelecekte ki beyin yoldaşlarım.
Dünyanın bütün kol ve beyin emek(çileri) birleşin.
N.Kazım Öztürk
________________
(1)Socialismand English Politics 1884-1918 Cambridge Univers,ityPress 1962
Bu sorunun yıllar öncesinden ‘Fabıansocıety’ tarafından da sorulduğu ve yanıtın oluşturulma sürecinin İngiltere İşçi partisinin kuruluşuna öncelik yaptığını daha sonra ki okumalarımda öğrenecektim. Cemiyet hazırladığıbroşürebu soruyla başlıyordu.
(2) K.Marx, F. Engels Komünist manifesto
(3) age
(4) Ray Kurzweil-TheSingularity is near .Ben, bütün bunları R. Kurzweil’den aktarıyorum, bir itirazınız varsa, kitabı okuyup(sanırım henüz Türkçeye çevrilmedi) ona iletin.
